ert.III.
Difcurfus
IIL
49~
é'!im
.fic ccgnofcibile
e.ft,fec"ndum quod
eft
em a[fo,
D eHJ igitur
,,.
cuim effe
eft
infinitum
,
infinite co–
gnofcibi{ú eft. Nt-t!luo autem intelle[tr-u cmmu po–
teft Deum infinite cognofccre
,
dtm lumen glori11,
creatum
iu
quocumque intelietl:ú creato receptum n_on
pojfit effe infinitwm &c.
Hinc colligunt parum 11-
li
exaéti interpretes Deum non comprehenden...;
dum, etiamfi onmia poffibilia in ipfo
viden;n~
tnr: quia cognirio illa non ad<equaret cognofci-
biliratemtOei,c¡uod
a
Sanéto Doétore ad cópre.:.
ht:nlionem
req~liritur;
&
ita
a
fe
foto
poteíl: có–
prehendi,cuins cognitio
fux
cognofcibilitati
pe–
nirus adrequatur. QEa:cúque
en~
alia fingatur
cogniti9, etiamíi 01:rinium,qu;r in Deo ftinr,& ad
ipfum fpell:ant, infra 1llam clfet, qua fe cognof-
n~od
ciní
cit ,
~
& ita
perfeéti~ni cognofc~ibilitatis
tninii::e
d
'-<:
.
refpoderet.Sed hoc mxc-.i mente non cíl: Doll:ons
cm ptc>po·
¡·
.
fi .
¡·
fition1bus
f
nge ICÍ
?
.CUl~S
eropo ltJOn
.
~
1qua:
n~queunE
inlirnmum.
11!0 expolir1001s modo fuíl:men.Pnma: eíl:. [Nul–
Prima.
lns inrdleétus crearus potefl:
eum infinite CO-'
gnofcere,c~m
iumen
~loria::
creatú nequear effe
!nfinitum.]Si ergo infinimm
¡,:lfer,
Dens compre–
henderetur. Er
r~men
cognirio illa non ada:gna–
rer
ip~us
cognofcibil!ratem ' cúm
a
feipfo elfet
perfeéti~s
cognofcibilis,nihtlque
crea~um
po(fa:
Secunda.
diuina: alicui perfeél:ioni ex t-¿quo refpódere, Se–
cunda haberur inrefponlione ad fecundum iuxta
definitionem comprehéfionis
a
D.Anguftino de->
fompram,&
lic
procedit: Tornm cóprehendirur
vid~ndo,quod
ita videtur,vt nihi{ eius lareat vi–
denré:aut cuius fines drc;:l:ÍÍpici vel ciEWrnÍcribi
pofii.mt:tune enim fines a1icuius circumfpiciun·
tur, quando ad finé in modo c>ognofcendi illam
rem peruenimr.J Sic
ille.
Ex quo inferrur apertc
compreheníururn Deum, qui omnia qua: .in ipfo
funt,
&
ad
eumcl.emfpeétát,peruideret
i
Ílc enim
nihil eum lareret, fines eiufdem circumfpicecet,
idell:,omne id,ad quod poteíl; cognirio peruenire:
álias
Det~s
finibus caret; edi
ani~gendi
illi, ne–
_que feipfum eumprehenderet ipíe, cum in
fe
fi-
Tcrtia om-
nem, neque in rebus extra fe, qtra: infinita: funt,
niÍHn clarif.
valeat inuenire. Terriaex
art.8.
propolita:'Nul–
lima.
~
1us intelleétus crearus videndo Deum potel'l:
co-
gnofcere omnia, qu.e Deus facit,vel poreíl: face–
re, Hoc enim etfet.comprehendere eius virtuté.]
Qua:
prop~Útio
fa!(a
eífat,
ti addnéta
c~pdirio
elft;t futl:inenda, quia eriam pcfita ómniú cogni..:
tione, elfet alia perfeétior,qu;e diuina: cognofci–
bilitati refpo.nderer,
Cum
ergo ha:c
~erria
pro–
polirío pofl: doéhinam illam
lit
ex anic::nlo an"'
tecedente propolitam, iuxra eam regulanda efl:;
vr fcilicet bo&or Saétus eam cenfeat cog.nitio–
nem Dei cognofcibilirati
reípond~re,
gua: infi–
nita fir,
&
fic omne exhauriat cognofcibile in
(e
exiíl:ens,aur ad
fe
fpeétans: quod quia exifümat
Írnpoltbile , eó qnod lumcm gloria: in6nitum ad
íliud requiratar,
&
infinitum dfe nequear, inde
colligir impoílihilem
etfe
cornpreheníionem.
Cognitio ergo omninm ad euro gradum perrin–
,.gerer, qno Deus cognofcibilis otl:, non in
elfe
.entis, fed in elfe expreffionis,quia tomm reprá'"'
fenraret
obi,e~um,
& ipfum exhaurirer. Et hoc
,ad comptehenlionem regurrit D01fror Angeli–
Cús, non· illud. Vnde infiniti tanrum luminis
tneminir , nihi-1 de illins folicirus perfeétione
~
4iéturus fane : Nulfus inrdleél:us ci;eatus porefl:
Deum comprehendere, quia creatus
eft:•,
& eo
ípfo
inferior c:fiuino,
&
coníeguenrer illius co–
gnitio.
~ocl ~men
non ita
~
ipfo diétum,
fed vri iam vidimus , infiniratem quamlihet co–
gnitionis , ciu¡i.. rorum expdmererur obieétumJ
Ámjhith~atrum Mifericordi~,
fecLindum fonhaÜa & eminentia conatus amo,;;;
liri.
496.
Seer ergo Bearoním rtuÍ!um ofuliia ih Featus
cjui~
D eo poffibilia confpicere;quemlibet auté aliqua
uis alqu
3
i
numquam fucura, faris eíl: verofimile,
&
a
Dino
~'.fer
polfi·
Th.m:
1
~ vi~erur
non obfcurc indicarun1,
dum
irá
t~r:~.c,ca.
fcn.b1tin
filtato articulo
8. (Sed horum,qure Deus
fac1t, vel
facer~
poteJt, tanto
ali~uis
inrclleétus
plura ..:ogllofc1r;quanro perfell:íus Oeum v1der.]
S!c
1lle,
pl:ni~
fupponens bmnes Beatos aliqua
v1dere poffib1lta,fctd prn perfeétione luminis am-
pliara: Qt.10d qu
1
ide1'.1
Pafr
r M.olina
{cquenti
díf~ P. Mol!ila~
ctirfu
confirmar.
L~ia ve~1
1im1.leeft
Deum pof-
fe
creare piures alias fpec1es m111us perfc&as
fo.:
prem~,
&
magis
perfeét~s
ínfima
~rum
,
quas
creamt: ergo lumep glona:;
&
penetratio diui..o
n~
elfenria:,
qu~
faEis eíl: ad intuend_urn in di"
Q.¡orqiillf
luna elfenna fpec1es , qnas Deus reipfa cteatiit; ir\rer
uprd.:
erit eriam faris ad incuendurn has alias, quas
m ir
,,&,
iri~
poteíl: creare.
Paree
confequenria. Qstia vilio
firnam
~f
beatifica eíl: operario .natmalis ,
&
non
libera~
wa.is.pcr quam inmerur Be<J.tus
totum quod p0teíl:
1
neque eíl: maior difficultas ex natura reí
{n his
confpiciendis in diuina dferttia ' quam in con..;
fpiciendis aliis quas creatlit, quandoqu.idenr ne.o
qué excedunt perfeGt.ionem fuprerna: , nequé
e~iam
pcrfeltionem excedit ínfima earum fpe-
'
ierum, quas creatíit.}
Sic
ille, in cuins difcur..:
fu
fuppE>nirur Beatos omne§ videre in Deo natu..:
ras omrtes c1
t~s,
de qno inferius.
Eo
autertl
admilfo
fatis
eíl: v·erefimilis ratiocihatio huiu:.i
Doétoris addnél:a , vt fcilicet natura! omnd
póffibiles inrer fnpremam & infimam vide<in–
tur. Ne fcilicet vacuum illu-d
íir
in perfeétiílimá
perfeél:ione, dum perfeél:ior natura cognofci-=
tur '
&
qua: infra iUam efl:, non vero qua:
in~
te• vrrarnquc gradtun tener, excelfa parirer
&
excedens.
Ad
quod quipem
&e
talis
a.e
t:ama
pe~feého
luminis ?.& diuin<e eífentia: applicatid
• fans
elfe potell.
~amuis
difficile appawa
lu~
rnen gloria:, quod fu.fficiens ell ad perfe&ibris
alicuius natura: confpeétum , illud ipfom
ad
omnes inferiores náturas videndas
pr~ua.lere;
In illis enim non eíl: gradualis perfeél:ionis fe-:
ríes, vr in qnalitatum intenlione contingir, fed
omnino difpararus exceífus. Non ergo ex <>on•
diric~ne
lmpinis id viderur <iledrfeendum ,
'\7t
in
qnolibet fqperioreri1 ñafuram valen.te repr::efen–
tare per vitiooem, cuius eíl: caufa, fratim debeaf
vinus ad omnium infeEiorum cognidonem ag-
nofri, Sed
éx
fpecial·i iptius rationi:
~
c:urn pro-
E,\
tialí
portionata applicatione
natur~.
E:
oc irr om-
lux~:·
is
nibus Bearis aff:irmandum ob rarionem diébard,.
gloria:
ii~
&
valde fünile<'n vero conieél:uram.
Sed
plus
tiom::.
¡¡liguid ptoponamus. Non folum potllbiles rra-'
curre
inrer fuprei:nam , infimámque
d
creatis
vagantes B.earus cernir.quiL:is , fod plures alias
Er pltird
fu~ra omniut~1. pra:ft:ant1~ma
eleuatas.. Id quod alias
fupt..l
fans verolim1hrer demonftrabo, N:im cognirio
fuprcmaitf:
torins natura: ad fi:atus beatifici pertinet inregd-
tatern,& quafi narurale c-omplemenrum;
&
corl•
feqnenter ear:um naturamm ; quas iriteriacere
i~m
vjdi.mus '. ne
'Vac~mm
illud aliquomodb'
.d1ífonas muematur.Talts ergo cognirio ad
pr~.:
mium
cm~dignum
fpeétat , quia ad illud fpeétat
omne illud Gne quo íl:atus bearificns irnperfe..-
étus c¡nodarnmodo videreétlr. Atqui Deus vlfra
condignum phmiar, imm1. receptum Theolog'°"
mm, vulg.a:túmquc: dieoren'fá ,
menftm:im bonam¡
&
C!Jnfertam
;
&
cuagiratam
,
&
f
uperejft1m1tem'¡
~n
fmus B'ear'onl accumu1ai:ts -Sié
ille polfice!u{.
-
Tt
.lilíM