~o
T ·ralt. De virmte Fidei
diuin~,
11rt.
1.
in
C6rpore,
ex
D.
Paulo
ild
Rom11n11
1.
íic docente :
lnuifibilia enim ipjiuJ
a
creatl<rit.
tmmdiper ea
,
qu.t fnfJa fimt
,
intefle[fa confpi-
'i'.:
ci1mtur
,
[tmplrerna
·q11oq11e
eiui
vimu
,
&
di–
/'
rtRIU•;• • 10
11i11ir& :
ergo 'tatio fonnalis prima
ad
cognoÍ–
fo•mR/is co.
cendum Dc'111n foerunt creatnrre ,
&
ad co–
g·•
¡..
<ii
'gnofcendam íublhnciam crearam fuit aliquod
D<um,
accidens cognoícibile per Íenfos.
I
5
7.
Alterum genus cognicionis e
Ce,
quo co-
li>("'. .,_
gnoícimns objeél:um
conclufionis
per
fe,
f:t::::;
n-
independenter
a
diícuríu
~
&
prremi!lis , aflit-–
~··
%
Jifaur-
mamuíque :
Eft
fubftam111
,
eft
Dem
;
cune
ju.
~utem
incipit noua feries cognitionum circa
-Deum,
&
circa objel1:a conclulionis : quod
prouenit
ex
duplici capire:primum eíl:, quando
inde conclufio relinquit in intellcéh1dnplicem
fpeciem impretfam repr<rÍentantem non íolum
ipíam condufionem formalem , cuius
!JOílea
rec<'rd.'Jnur , íed
eti~m
objeél-um ipúus con–
clulionis formalis : vna ex illis reprrefenrat
conclulionem objeél-iuam , vt calem forma–
liter ,
&
ideo dependemer
a
prxmi!lis
>
&
ra–
cione formali; qux Ípecies non pocell moue–
ri, ncqc1e exire in aél:um , quin limul reprre–
fontet pr:emilfas , objeél:um formule. Altera
autem
efl
Ípecies reprreÍentatiua objeéli con–
clalionis immediatc
&
independcnter
a
prre–
miffis ; reprrefentat enim determinatc conne–
xionem ,
&
conueniemiam prredicati ct1m
fubjeél:o :
&
!i conclnlio lit negar·ua , re–
prrefentabit
dirconueni~11tiam
vtriufque ,
&
h"'c detcrminat
imell< él:nm
ad
co~noícen
dum objeél:um conclulioms, non vt concln–
J1onis formaliter, fed mareria!iter ,
&
naíci–
rnr feries altera cognit1ont1111
: ratio ell q1úa
quoties objeél:a funt proportionata potencix,
producunt fpecies , quibus cognofcimus ralia
objcGl-a
; cum aurem ipf:i conclulio formalis
lir objeél:mn proponionan1m , poteíl: prodn–
cere in inrelleélu Ípeciem , qure ipíam imme–
diate repra:íentet
>
&
inde.pendenter
a
prre–
rniliis : cum aél:us imelleél:us fine imagines
objcél:onun, poílimt proqucere fimul cum in–
telleél:u Ípeciem
reprreíentamem
objcél:nm
conclufionis , licut phanrnfi11a cum inrelleélu
producit rpeciem impreílam reprxfentanrem
ipfum objeél:um perceptum per Íenfus. Secun–
da canfa i!lius fpeciei pote!t e!fe imelleél:us,
qui eíl: produél:iuus aliarum rpecierum c1rca
objeél:a omnino incognita,
&
inrenfata:
&
licl:t mu!ti Doél:ores negent
b~utis
fpecies cir-
H•icmus
ca obje&a iníenfota ; nullus tamcn oegauit
jprú" ;n.
illas intdleél:ui , quia intellel1:us ell reflexi–
/ mfR/AI,
vus,
&
difcurliuns ,
&
colligitex quibnídam
fpeciebus alias , qure
reprxfentant omni1rn
objeél:a; potell enim mens e>t cognitis ad in–
S.Gre"orius
cognita affurgere, vt expendit Sanll:us Gre–
Mago~s.
gorius magnus
H omil.
t
1. ;,,
EtJnn efia,
fic
dicens:
Crelomm '<gm"n
,
fratYeJ
charijfiTJ1i,
ideo
terYt1Ji&
rebu1 {irnile
dici11sr
,
w
ex
hu,
qtt•
nnimm no11it
,
fiir¡,111
ad
i11cog11itt1
,
'}Ji&
non
11011i1
,
q11aren111
o:emplo vijibilirim
fa
ad im•ifibi–
Jia
rapia1.
Ergo eriam poterit intellcél:us pro–
ducere Ípecies, qua: reprrefentent idem obje–
ltum , diuerfo tamen modo, id et\: indepen–
denter
a
primis objell:is , qux lÚOllerunt in–
tel\eél:um :
&
qui hoc negarec homini, male
mereremr de hominis excellentia, nec umni–
no
1t
brutorum inlima condicione dillingueret:
.Q.!.ure
miror, nonnullis, nouam,
&
abíque
fundam~nto
viíam pra:llantiam hanc , quam
in
noíl:ro
intelleél:u
celebrauimus.
h 1
hujus veriratis confirmationem aduoco
1
5 8.
piures ,
&
manifellas experientias , quia ve
optime diícurrit Galrnus
lib.
de me1hodi1
,
c.
3.
Golrn.
duo
funr
principia, quibus innitur intdleél:us,
.
ex~eri.e_mia
(cilicet
>
&
:ario ; nec eni1_n
ro.ti::~·;;·;;.
rat101111ta vn1ce att< ndenaum, vt expenenna
tion;,
&,.,_
contemnatur : nec ita vnice attcndendum ell
peri.na•.
J
cxperieotire , vt ratio defpiciamr : fed ratio
fimul,
&
experienria fic
efr
amico fcrdere, mu-
tuo auxilio ndmincnda, vt
qu~ndo
altera alteri
in indicanda aliqua veritate adamnffim rcípon-
deat,
&
confonet , ampleél:cnda lit :
&
ha:c
erit optima ratiocinandi methodns.
Pnma experientia ducitur ex eo, qnod mu!-
I
5
9.
toties acddit, quod aliqtús fibi perfuadeat ali-
Ex¡u ienti•
qu:u,:i concluúonn n, per .aliquot principi•,
&
r::~·::
o/–
media '. pollea vero obhrus argumentorum,
?ami"~;,.
memoria teneat conclulioncm , illi firmiter
llum iode–
adhreret ,
&
aílentitur : fed
{j
velit illam pro-
pm-Jenm
"
bare,
&
alreri fuadere , lludet intentus inue-, p•;,,,;,
obih
niendo argumento ,
&
medio ,
&
C-epe occur-
élit.
xit id ipfi1m medium , quod ame determinaue-
rat imelleél:um ad alfenfum , recordamrque
illam elfe rationem , ob quam admilit illam
conclulionem : aliquando vero ita oblitus eíl:
principiorum , mediorum,
&
primarum ratio-
num, vt nunquam excitetur recordatio talium
radonum;inuenit tamen alia noua motina, qui-
bus
drnu~
probet conclulionem:11am íi vigeret
faltem confuía notitia illins medij parricularis
nntea exprelfe cogniti ,_ polfet
faci
le deuenire
in e1Cpreífam cognitionem illius : iR10
in
caía
jlJo ideo quis qurerit media , qnia conclulioni
alfentitnr : ergo polfnmus af!"entiri conclulio-
ni, quin repetatur cognitio circa prremiífas,
&
objeél:um formale. Probamr coníequemia,
quia
·(i
hoc non polfemus, nec poílemus alfen-
riri conclutioni , immcmores omnino prima-
rum rarionum , qu::c primo mouerunt nofiros
intelleél:us ad przdiél:um aíleníum.
Secrn~a
experientia
lit:
cum grammaticam,
l
6
o.
aut
aliam artem docemur, prc;ceptis inllrui-
mur, Magiíl:ri voce, leél:ione c•nonum; ini-
cío vix poífunms vetbum facere , nifi trepi-
danter, Lingua tirubante, calamo moroío
&
dif!icili ,
tenio quoque verbo, quoties ma-
num
&
linguam mouemus, i'efricando memo-
ri~m
prc;ceptorum,
&
canonum : fed pollquam
profecimus vfu ,
&
íl:udio , habemus formu-
las
firmiter fixas animo, habemns
&
llylmn
comparatum, obliti regularum prirnarurn:erao
diuerfa racione cognoícimus objcél:a,
cnm
~-
rones dtÍceb.ainns, ac cum vetecani progredi-
mur; nam
111
llam ryronum vix percipimus
objelta, ni!i íimul cum principiis, que; nos ad
ea determinamnt : veterani tamen non i11di-
gemus illis fcipionibus , fed mens ipfa exer-
cita prompte tendit in objeél:a.
T enia experientia
lit :
in diícudibt1s remo-
161;
]
tis a!fentimur conclnlioni vltimc; propter im-
mediarum principiun:i, quin illi principioaf-
(entinmur propter almd , quod nos mouit aél
alfentiendum illi ; nam
licetfi1pr~
dixerimus,
poífe menrem , 9_uando alfentitur vltim't
'&
remate; concluliom , moueri 9111nibus princi-
piis primis ,
&
inrermediis,
&
id eífe neceí-
farium , ve conclufio fit fciemilica : id camen
uo¡i eíl:
femper
necelíadu11~
imo
&
aliqoibus
fupr11