202
De lncarnatione V erbi
Diuini
fobieéh1m
;
dignitaíquc
Agentis pcrlicie
all:ionem
&
paffioncm : ergo aaio
&
paffio
fo
habenc vt fobicétum,dignitas vero Agentis vt
forma perfcll:iua,
&
ideo moralitcr compo–
nunt vnum compofitum, quod moralitcr ha-
An
polTit
b~c
to'.a
m perfell:ioncm
fo~ma: :
recolaneur
Dcus
diani-
diéh
dil}
Ht.pr«etd. n.291.
H1nc & rogant1 an
ficarc
inlini-
poffic Deus dignificare inlinire nolham íaris–
te
."ºfu:'"'
faél:ioncm,rcípondcndum negariuc,quia facis–
~~r~:~allio·
faétio ve ralis folum cll: dignilicabilis
a
prin-
cipio eflicicnce facisfacientc , quia íarisfo–
ébo cll: honor cxhibirns iniuriato, honor au–
rem cíl: in honorante,& iniuria jn
iniuriaro;
qui modus loquendi fundamr in duobus prin–
cipiis iam fupra ll:abilicis, vno morali,
&
al–
rero mceaphyfico,morale ell: quod facisfoél:io
ell: pee modum alHonis, am cfi nélio , quia
fi
paffiue fe habcrct faJidaciens, illc honor non
ceníererur fa1isfoél:10, iniuria autcm cll: paffio
ininriad, qui pacimr ininriam, ex principio
aurem mcraphyfico
fequirur <¡uod iniuria
conll:iwacur in ordine paticncis excrinfece,
&
fatisfaél:io in ordinc Íatisfacienris, quia aél:io
pcrrinecad ordincm Agcncis,paffio autem ad
ordinern pacicmis,quia bree cluolpra:dicamenta
di(criminantur per pra:diétos ordincs,vr parer
ex dclinitionibus ralium pra:dicamenrorurn ,
aél:io enim eíl: egrd!io ab Agcnre, paffio
dt
receprio in paricnt<:quare
cum
all:io vr ralis
non dicacordincm ad palfum,non porc!l con–
!lirui in illius ordine, paffio aurem non dicir
ordinem ad
A
gens,& ideo non ponitur in eo
ordine.
14
Sed quia P.Vazq. concendir quod princi-
P.Vnq.
pium illud lir falfum, ícilicet quod
grauitasoffeníx crefcar
ex
dignitarc perfon:r
offen.fa:
comparat:e ad vilirarem offcndentis,
&
faus–
faétio dccrcícat ex vilit3te pcrfona:
fatlsfa–
cicntis comparara: ad p(rÍOnam offenfam ,
quia,inquam
P.
Vazq. conotur inlirmorc hoc
1
principium in omni fatisfoéHonc,
.aduerr~
quod Aurhor hic loquens
de
offenfa
111
bon1s
honoris
hlc
di!Jmt.~.c.~.
m1m.i6.
ciare farerur
quod pro iniuria faél:a in
ho~or~ ~on po~r
perÍona vilis facisfocere dignion
111.
'."arena
. iu!liria:,bene ramen per modum menu, cuius
verba exfcribam, vr commodius impugnctur
eius fentemia,& clarius p3rear veriras ¡incdi–
él:i principij, quod in re morali meo iudicio
ell: lumine namr:r norum :
DemHm
ji
ojfm(a
&
iniuria
ftnt
in honis homrü,vt có alie¡uii aliüfujle
percutit, aht alapa.1mt 11erbi1 afficit con111mtliop1,
fateor q11idem ptrfo1111m mferioremnon poJTe «'}tlt
fatúfacere e:rcellemiuri exhibendo 11/iqua /igna
filbmiffioniJ,
&
rei<erenti<1, q11ib111 honoru11 aliqHem
ei deferat pro honore abla10; hoc tamen indepro-
11enit
,
'}ttia in homin11m "-flimtttione pro nihilo jit
ttbiellum hominem fubmitti exce/lenti
,
flc mim
qu11Ji
nihilfactre 11idet11r pro ini11ria
,
cum ex fe
,.¡;;.,
f11b excellemiori deberet effe, eriamfl ipft1m
non offendiJTet, a11t falrrm
ji
aliquid plu• txhibeat
fnbmi ffioni1 ntd/i111 momenti effe cenflrnr, acpro–
inde cum honore ablato comparari non debet :nam
exce/lemi 11p11d homintJ parnm imerefl babae fisb
fe hominem plebeium
&
injimd fartú proflrattsm
&
humiliathm : nihilomi1111J aliqua ouajio
fe
effer:e poJTet
,
in
?H"
vilü,
&
abitE!su horno ,fe–
CH11d11m rt!lam rationem
,
pro honore ablato t.>:·
celle11tiori p<Y(on4perfeéliffime fatúfacertt
,
1Jt
ab
eo nihil MllflillJ i1sfle t.>.·igi p•J!ei
,
uiamft ptrfonll
e:i:ceflmtior adh11c in JMHore /4[11 ma11ertt
,
11.g.
fi
il/a perfona,cui f11erat ken11r
.f
'ililiori ptrfo1111 per
inim";am ablmu1, vtrfnmi in euidmti mortü pe–
ric,./o
,
&
vilü i//aperfona, qttd f«ftt
,
e:1.-po11erte
fe eidcm perirn/o,
w
t<fm, q11am olfender11t
,
/ibe–
r11ret
a
nurte.
Et
ita .fegertrtt Vt ípíam Ytlltrll
a
peric11lo erntrtt
,
nemo
}1me
dHbitaret
,
e,am non
fo/11m perfollt
,
(ed etiam abHnde pro priori in–
iuria fatufocijfe
,
quia licet abflHlijfet ,./reri ho–
norem (er11ar<t illi viram c11m periculopropri«,q11od
maioris beneficium tj{et 'J""m
noc6'tnent11m
iUa–
IHm, h«cautemfatüfaGlio ejftt 4'jt111lit, non in ea•
dern
mattriA
il1j1iti~
,ftcund11m rationem d11ti,&
1tccepti,fed ptr mod11m mtriti, t¡Hia iltt hornopro
inftgni opere
digm11
ejfttremiffiont alteriffJ inillri«:
quapropttr lictt in peccat11 ini11ria Dtifi1ijfet con–
tra infli1111m, fatüfAllio pe
r contritiontm, 911am
DolloreJ priorü
(mttnti~
fi.ripoffe contmd11r11,
non debttejfein materia i11flíti«proprie ,fld fe•
cund11m rtttionem digni1a1i1.Haél:cnu¡
P.Vazq.
Ex quibus ciare
~onll:ar ~c~iras
_noll:ri prin-
15
cipij,nam illa hom1nurt1 ex1íl:Jmano, qua pro lmpugnatur.
nihdo haberur íarisfall:io hominis vilis re(pc-
élu exccllemioris cíl: prudens,& non irrario-
nalis, quia fi calis e!fet, nihil impediret quo-
minus pcrfona vjlis íarisfacere
t , arque ideo
ralis exi!limacio, ve fupra dixi
difP.pr~tdenti,
feél.8.
fundara cll: in re ipf
a: ergo faeisfaél:íodecreícir ex vilicate perfona: faeisfacientis.Pa-
rer confequcntia, quia aélio phyfica fall:a
~
períona vili,
&
nobili refpeélu eiufdcm per-
fona: ,
&
iniuria: illi illata:,vna vilefcit, & al-
tera nón vilefcie : fcd vilitas illa non potcíl:
prouenire nili ex vi litare pe1fonz facisfacientis:
ergo fatisfaébo vilcfcir ex vilir te perfonz
farisfacienris, maior eíl: euidens, & enm con-
cedit P.V3Zq. probatur minor, quando plura
concurrunr ad aliqucm effeél:um,li effcétus
fit
inrequalis, calis irr.equa]iras debet prouenirc
ab aliquo principio:íed ad Í.tisfoél:ioucm con-
currunt plura,fcilicct enriras phyfica aétionis
&
perfona,in cuius honorem fit fatisfaéHo,&
perfona, qua:: facisfocir, & quando perfon:r
facisfacienres func inzquales, licet cztcra linr
paria,Íatisfaélioncs funt in:rquales : ergo
illae
ina:qualirates proueniunc necelfario
a
per-
fonis farisfacienribus,quia alia principia fonr
a:qualia. Maior patet,minor en clara, & reél:a
coníequentia:in:rqualirares aurem illarum
fa–
tisfaétionum in eo conlinunr,quod íarisfaétio
perfona: vilis non ada:quae iniuriam faél:am,
licccemitas phyficaaélionis, qua
lit
farisfa-
ll:io, fie a:qualis Íatisfaélioni,qua:
lit
a
perfo-
n3digniori,ha:c enim ad:equar iniuriamfoll:am
&.
hoc vocamns vileícere íaeisfaél:i onem
ex
vilirarc perfona: fotisfacientis , & loquor de
farisfaélione in ordine 3d refarciendum ho-
norem la:Íllm, in quo ipfe
P.
Vnq. concedir,
quod ctiamfi perfona vilis conferar aliud bo-
num rnaius,non reparar honorem ablarum,&
pcrfona dignior eodem modo manet iniuriaca
pon fatisfaéboncm exhibiram
a
pcrfona vili.
ctiamfi ealis perfona vilis mereatur remiffio-
l'lem iniuria:.
Purus homa
Ex quo ciare probatur quod horno neque
ncc
pcr mo–
per modum meriti poreíl: fatisfoccre
~-eo
_ad dum m:riti
a:qualirarem,
q~ia
ve per
mod~m
mcrm íaus-
pote~
fatis–
faél:io fir requahs 'en neceffonurn quod bo- facc1_cad .,_
num,quod conferr perfonainferior ita farisfa-
qualimcro.
ciens,Gt bonum cxcellcnrius,qoam honor, &
ideo