747660

StE!io 1.ProMemn

D.Thoma rntiqnes

pro

Dei extflentin.

ram,

non caufam habet Arifioteles.

10.

Meta–

phylica:. Q!od

MetaphyGcre cauíam po–

foic, }uxta diéra pofierii'1s ' exponendus , de

caufa fcilicet Jare

improprie fompra, qua–

lis t'ft ea,qu.e eífe menlura pottft. Prreterquam

quod

mcns

illius cirarn loco.

Mecaphyfi–

c:E

ali

longe divcrfa dl: neque enim quid prí–

mum in unoquoque gc:nereeffe menfuram cere–

rorum, led id, quod in aliquo genere etl maxi–

mum in caufando,effe aliorum menfuram, qure

fub cali genere conrinemur. Ex quo non fequi–

tllr primum quodcumque,&aliorum menforam

eciarn eífe caufam; quia propoíitio univerfalis

affirmaciva noh convenitur fimpliciter, fed per

accidens,& ira verum tantum

erir:

Ergo aliquid,

quod e-ft menfura , etiam eft caufa ceterorum.

~emadmodum

verum

íit

omnem caufam

efie principium, non ramen omne principium

c{fe

caufam, fe<l aliquod.

rati1-

97.

Parer Valemia conatur defendere prredi–

nem

Jef,,,.

él:am rationem, aicque quod fi femel

admitta~

tlAt

P,Vc-

tur in genere entium dfe aliquod per(efüíliniú

l.l!Jlilf,

' ' "dfi

l'd

en•

neganve,1 e ,quonu urnam perre1...L1us

primum ex hoc iplo habemus non eífe commen–

titiam illam Dei notionem, quam eriam conci–

pimus audito Dei vocabulo;quod lC:ilicec Deus

ftt

ens nobiliílimum. Deinde ,

hac notione

ilico poí

fumus Deum

perfeériílimum etiam

pofitive

cócipere.Na

neque pocerít eífe aliquid

perfellius, quedíiat

fc:ipfo;ci'tm nihil leipfüm

facere poffü

neque ab alio, cum omnia imper–

feétior_a illo fine: quandoquidem ipfüm efi pri–

mum

nob1liffimum. Cum ergo

íit

fe,erit in–

finitum in perfi ll:ione, & ita Deus.

e,,¡",,,,_

Sed h:ec non videmur Cacisfacere. Nam Dei

'M1f

t:eJÜ:_

vocabu!Um non fignificat en aliis urcumque

,~,¡'"'º"

perfeérius, lt:d quod

aliorum caufa

non

-.idtt"' fil·

n..

íii

. '

111

urt.

t:rgo ex not1one enns

perre~r1l

1m1 ne:ganve

tim fequicur evidcncer

dfo

Deum.

quis

diceret ens ali is nobilius dfe horninem, non

ftatim fequitur evidenter dfe Deum, quia

11011

coníideratur uc caufa alioru111, licec

mc:nfura

perfeltionis confidtrecur. lrem. Cum

icur il–

lud ens primum aur eíl. produérum auc Ímpro–

duétum; dicecur

forfan dfe

produérum, quod

juxca ea impugnandum , qux conrra infinimm

proceífum gtnc:rationum objecimus: nec jam

fü

vis in racione menfurre; eodem enim modo

argui poífet exdfell:u quolibet ignobÍliori. Si

:mcem dicacur improdull:um , non o(lendicur

ex pra:cifa racione majoris perfrétionis & men–

furre quid

íit

Dc:us , <]UÍa ex eo noi'i probatur

efft:

aliorum caufam , licet aliunde probari

poílit. Cum hxc ergo non videanmr plene

fa–

cisfocere , qurerend111n reftar, quomodo ratio

S. Thoma: ad evídt:ncc:m poffit formam ada

p–

tari.

Dt:bit11il–

liu1 fomid

'ut

condH·

98. Sic ergo argui poten. In rebus daturens

aliquod perft:éttílimum, quo fcilicet nullum

fit

perfeérius , quod eft perfeél:iílimum dlc fal–

tem negaci ve: hic efi Deus: ergo dacur De

ns.

Major

clara: nam in rebus danmr gradus ef–

{endi fecundum quos alía

fint

aliis perfrériora.

Minorem probo. Nam Ínter res viGbilts nul–

la efi homine perf1:érior ; nequit aucem dici

quod horno íit Deus

homine amem darur

aliud ens ipfo perft:él:ius,a quo ipfe horno

Gr,

habet fummum gradum in racione inrelleétivi

ergo efi Deus. Confiar Minor. Nam horno eft

opus inrelligemi:e, lu-bíbncire lcilicet per imel–

lell:um operantis,ut diélum

& ofienfum. n.69.

imelligcntia aurern, qu:e efi hominis c:rnfa ,.ec–

iam eft caufa aliorum ignobilioris

condirioni~:

ergo habet fummum gradum in eífendo

cau-

fando. Ex quo evidencer fequirur eífe Peum,

quia Dei nomine nihil aliud intelligimus. Li-

cec ergo in alijs quod tft primum, non ideo eft

caufa cecerorum; quod tamen efi primum

genere entis, cau

aliorum efi, & ita ea

rarione

bene probarur Deum cífe.

d~cas

illi

e~ti

poa:e da;i aliud :rquale in

Jft~:~iA

perfeér1one, quia non 11nplicant duz fpecies

Z<]llales. JnftantÍa eftclara

nam modo tantum

probare intendimus Deum eífe; an autem unns

cantum

íic,

id inferius demonílrandum.

~nta

Ratio ex rerttm guber–

nMione.

99·v

ldem114 mim q110¡/

aliqua

qu~

cognitio-

F~_,

·¡·

¡·

')UJJU

om-

ne carent, c1

tctC

corpora natura

ta ,

operm•

operancur propter finc:m: quod aprarerex hoc

ti.rpropttr

quod

femper,autfreq~encius

eodem modoope-

fi~mratio

n1dms ef-

ranrur;

con

~quamu,r

1 ,

quo e opumum.

form¡¡tur.

Onde paree quod non

cafu , fed ex imentione

perveniunt in finem. Ea amem qu:e non habent

cognirionem, non cendunt in finem niCi direéla

ab aliquo cognofcence

J$l.

inrelligemc, ficuc

fa-

gitta

faginance: ergo c:ft aliquod imeUigens,

quo res naturales ordinanrur ad finem:

ho'

duimU&

Dmm.

H:ec S. Thomas , cujus doárina

de operatione rerum omnium proprer finem

probacur degamiffime ah Ariftocele lib.

2.Phy-

Jrifl1tclt1.

Cicorum. Texm. 8. eftque evidens. Nam omnis

oper:itio efi ab agente propter aliquid confe-

q endum, quod

proprer f

inem o

perad; fini$

enim eft cujus gracia aliquid

fic.Er

pordl facile

difcurri per fingula.

Nec poteH dici id provenire

imrinfe"a in-

Rtff>'nliº

cljnarione naturx

nam licer ita

fü

quod res

~enatu~ali

qu::clibec in fuum finem naruraliter orqinacur;

incli';"b""

tamc::n illú aílequacur femper,

ve!

fere femper, ;:;.'

•

neceffariu~

efi Uta fuperÍori caufa dirigatur.

Cum en im res narnrales imer

contraria: finr, ·

&valde oppoíim habeam condiriones,uc calida

frigida,gravia & levia,humida & íicca;

non

pocemi virruce,& fapienci moderatione regeren-

cur, omnia peífomirent, nec políet in ipfis du–

rare ordo, & ita mundus,

diérus propter or–

natus munditiam, mundus non effc t, fed chaos,

& rc:rum inordinacarum indecora congeries.

oo. Arque hinc non folum colligimr dari

V'num

'ffi

D c:um mundi rell:orem

auél:orem, fed eíle il-

t4nt~m

•

Deumad·

um tm1cum:nam eaqu:e m mun o,& eorum

d 8 d.

fuos fines ordinata d1lpoficio,unum cann\m au-

,::

,,;a:t.

aorem oftendum. Pro quo videri porefi difcur-

fus

elegans

profundus

Suarii Difpm.

29.

P.Suart~.

Meraph. fc:ét.

brevicer

fic

probatur. Nam

omnia qu:? in mundo func,ica fum ordinara qua-

itlius parces, ut ali:r aliis ferv.ianc,

omnesin

unius boni, mundi fcilicet confervationem,

commodum generis humJni conf

pfrant.

CliJod

quidc:m confiabit facile per omnia difcurrenci.

Cadunt ergo omnia fob unam producentis in–

temione!D>

ita unum erir principium.

Neque