1j6
De Incarnatione V
erbi
Diu.ini
lbo illius non cíl: xqualis iniuri.e,pro q ua
fa–
nsfacir,íed rancum ex acccprntione cxrriníc–
ca crediroris dl a:qua1is debico : fed fodsfa–
{tjo Cht itli ex fe,& ab i111riníeco¡& non ex
Qcccpratio ne cxirinfc ca Dei crediroris eft
:rqualis d bito
&
inimire, pro q ua fatisfJcir,
in' O dl fuperabundans,
&
t xcctlcns debirnrn:
ergo non rm1iui1ur gra11s
hiiflo pars dc–
b11i facisfociendi : mai r dl adto cena, vt de.
¡:a
dubirnri non polfü.
~linor
late probara eft
fefüone fuptriori
contra Scolllm,
&
illam ad–
mietum Aducrfarij,prrefcrtim P .Vazq.& Lu–
go; confrquentia infertur manifdle.
Secundo,quando d biror non foluirdebirú
eadé gratia,quam
~cccpir
a
creditore' Íed illa
vti!llr ad íolurndum
&
fonsfacicndum, non
remittitur debilllm, ncque pars illius gratis,
neqne rnlis graua impi:dit :iur minuit rigo"'
rcm iufüti:r : arqui Chriflus non fatisfccic
cadem grari a,quam accepir
a
Deo
redicorc:
trgo gratia illa non impedir,
nec
minuit rigo–
rcm iu!liti:r in fa1isfaaionc Chrifti : maior
iam eft problta in
{i
cunda conclulioneexcm–
plo illius,qui mucuo accepir vt lucretur, quo
lucro folu11
d~birurn,
quia non foluir eadcm
re,qu am occepit
a
creditorc, Íed ea vtitur ad
farisfaciendum. Probarnr minor,gratia, quam
accepit Chriflus Íarisfaciens, eft gratia vnio–
nis: (ed Chri!lus non ía1isfeci1 per gratiam
vnionis,íed p r Cuas operationcs di gn1fic:uas
ipfo gratia °l'nionis : ergo Chri!lus non
fa .
11sfccír pcr ipfom granam crcditoris ,
íed
vfos
dl:
ea g1 a1u creditol'is ad fatisfacicn–
dum.
Refpondct P.Vazq.diuerfam efre rationem,
quia in negotiatione, & mercamra , quam
quis focit , ipfe efl pr:rcipuus Auél:or lucri ;
pecunia autcm gratis ab nlio accepta cfl: veluti
_in!lrnmcntum iplius:ar vero,quia occepta gra–
tia operarur ex illa adfudsfaél:ioncm pro pcc–
cato foo vcl alieno , ipíc non efl: prrecipuus
Aullar,
&
cauía fatisfallionis, íed Oeus pcr
grntiam collatam, qui in ea fe haber
inflar
creditoris:vnde licet mcrcaror ex pecunia gra–
tis accepta poffir lucrad ,
&
ex lucrn debi-
1um ex rigore perfoluere , inde tamen non fic
polfe eriam humanitattm Chrifti ex gratia
accepta
a
Deo peo dcb110 noílro ipli de ri–
gore fotisfaccrc , nam in ea fatisfoél:ione Deos
cfi pr:rcipuns auél:or per fuam gratiam.
Sed con1ra primo,quia in fcmemia P.Vazq.
horno non efi caufa inflrumemalis aél:uum
fupernamralium : ergo Dcus non
fe
h aber vt
pr:rcipuus Auél:or fatisfaél:ionis , itaut ho–
rno ctiam non lit pr:rcipuus Auél:or illius,
&
non caufa pure infl:rume111alis,lic t Deus pof–
{j¡
erre
magis pr:rcipuus,
&
Gr.e quo homo
non poffit e!re Auél:or ti lius
fatisfaélionis :
fcd quando debitar
&
credicor
funt
caufa ali–
cuius lucri, licet creditor
lit
magis pr:tcipuus
Auél:or illius lucri ; adhuc debitor poteft
fatisfacere de rigorc iuflitia: ex
illo lucco
fundato in gratia creditoris : ergo licct Deus
fi.t rnagis prrecipuus Auél:or illius íatisfoél:io–
ms,c~n~
tamcn horno etiam lit pra-cipmts Au–
él:or 1llius , poterir de rigore iufl:itia: fatisfa–
ccre.
P'.obatur rninor fobíumpta excmplo
frequen11 , nam crcdicor poceft dare muruo
pecuniarn debttori ,
&
pollea focere conrra–
él:um focietotis cum illo, in quo comra"u
potcfl creditor efre 1mois pra:cipuus Auél:or
>
itaut linc illo non poÜic dtbitor lucrari pe–
cuni1m ,
&
nihilom!nus ex
illa pecunia lu–
craca in focietace, cuius magis prrecipuus Ali·
étor efl crcdi1or
, po1cfi deb1tor perfolucre
debiwm ,
&
íacisfaccrc de toto rigore iufti–
tix, quia licct fundctur
Ítl
gratia crfditoris,
non
cfl
grada admixta in ipCa fatisfallionc,
nequc fatisfacir cadcm gracia creditoris,
&
quia dcbiror etiam efl Auél:or illius lucri, li–
cct minus pra:cipuus: ergo licer Deus
lit
ma–
gis prrecipuus Auétor Íatisfallionis , cum ta–
men humanitas Chrifti
lit
criam pr:rcipuus
Auél:or , liccr minus prrecipuus , poterit pee
fuam ía1isfal1iontm ele 1010 rigorciuflitia: ía–
cisfaccrc, quia gra1ia crcditoris non admiícc–
tor in ipfa forisfal1ionc , ve probatum efi, nc–
que fatisfall:io
fil
eadcm grati:i crcditoris.
Secnndo,eriamli admitramus quod humani–
ras
e
hrifli lit inflrumel\!lllU facisfallionis, ni–
hilominus potcft fatisfacere de roto
rigorc
iuftiriae : ergo nulla efl: folutio, Probarur an–
teccdens, humanitas Chrifii in fuis fatisfa–
ltionibus ,
&
opcrationibus íupcrnatoralibus
non en inanime iníl:rumenmm
,íed
viuum
lle
liberum : arqui ctiamli debi1or in lucro ali•
quo lit in!lrumenmm crcditoris , dnm tamen
non lit in!humcntttm inanime,
&
monuum,
lucro illo fondaco in gratia creditoris pore!t
Íatisfocere de rigorc iuftitia::efgo ctiamft ltn_.
mamtas Chrifli lit inllrumentum Dei in íua
farisfollionc , cum ramen
lit
inftrumenmm
viuum
~
liberum , etiamli fotisfallio
ill>u~
. fundctur in gratia creditoris.porerit pcr illam
farisfacere de coco rigorc iufütíre:maior efl de
fide aofinica in Concilio
Trid.ftjf.6.dei11f1i·
fic.can
4. his verbis:Si
911i1
di.'l:trit /iberttm ho•
minú nrbiirimn
A:
Deo mowm
,
&
t:t:titt1tmn ni.
hil cooperari affe111imdo Deo exci111n1i,
1119u1 vo–
Cllnti, q11oad
1b1inendam
iHf/iftc111ioni1 gr11ti""'
fe diíponar, ac
pr4ptirtt
,
'1t911t poffe
dijfer.tire
ji
velit-,ftd velHri ;,,,.nimtt¡r1odd11m nihil omnino
agtre,mereq11e P"ffi"e .fe hnbere
,
nnarhtma
jit.
Probarnr minor,
&
fopponamus quod loan–
ncs creditor dfet peri tifiimus anis alicuius,
&
arfmneret Petrum debitorem vt inflrumcmum
ad efficiendum aliquod opus, quo lucraretur
pccuniam, v.g. li elfer adeo pcrims attis piK–
gcndi, vt apprchendendo fua manu manum
1
1
erri faccrc1,v1 perfeéHIIime pingerer,
&
ima–
gincm it:i piétam venderet Petrus ex lucro il–
lius po1fe1
C.
tisfaccrc de toro rigore iufiiti:e
eidem lo:mni creditori: fcd Pcuns refpcllu
illius operis
&
imaginis
,n
inftrumentum
viuum Ioannis credicoris : ergo licct aliquis
dcbiror lit inlhumencum refpeél:u alicuius lu–
cri,etiamli creditor
lit
prrecipuus Aullor il–
lius lucri,dum<amcn lit inftrumemum viuum,
poteft ex illo lucro fatisfacere de toto
rigor~
iuftiri:e credirori:maior meo iudicio cfi cer–
ta,pr:rcipue li accederct promiffio crcditoris
prominentis debitori ve
faceret opus
illud
fuum fub condicione oneroía vt lincrct fe
gubcrn:iri ad facicndam imaginfrn illam : fcd
Deus promilir quod fatisfall:iones ,
&
opera
íupernacuralia linr no!tro,li nos vclimus coo–
perad Deo: ergo ctiamli fimus in!lrumcn 1a
Dei,
&
humaniras Chrifli lit inílrmnent"m
D ei crcdiroris,cum ramrn non lit iJ1ílrum<n–
tum mortuum,(cd viuum,
f,
ci1 Cuas illas íatis-
fadioncs,