Difputatio 1 V.
Seétio
IX.
1
73
ab ipfo excmplo Aducrfariorum : nam duo–
bus modis potdt fieri ille co1maéh1s íol utio–
nis dcbici in vno loco, quod dcbiror 1enemr
folucre in alio,primo,iraur crcdiror gra1is rc–
mi1ra1 illud ius,quod haber circa locum dt–
ccrminarnm,
&
in hoc caíu bcnc proccdit
argumcncum.Sccundo pocdt ficri quod debi–
cor der aliquid crcdirori proprer illud ius ,
quod haber circa dererminarum locum,
q~od
erirquoli conrraltus cmprionis,ius cnim illud
circa folutioncm faciendam in dctcrminato
loco en pretio a:fümabile ,
&
pocefi debi1or
illud emere addendo pccw1iam ad d bicum
ipíum, iuxta iudicium prudentis viri
: ergo
crdiror in illo caíu nihil iuris gratis rcmi1-
terct dtbitori :
Er
idcm
argumentum fir
in omni farisfaél:ione : od quod fupponamus
quod fatisf.1ébo exh1bendo ab ipfo otfcnforc,
& a:qualis offcu(a:dcbe1cífe vr qu3tuor.Tunc
lic: exhibear ahus d1fiinétus ab otfenforc
fa–
tisfatl:iouem vt quinque,au1 ve fex quali emen–
<lo illud ius': ergo •une ada:quarcrur toti iuri
crcdicoris ex rigore i11!H1ia:.Parcr coníequcn–
ria, tune aliqua fausfaél:ione adxquamrioti
iuri crcdiroris de coto ngore iu!Hti:e,qnando
crcdiror nihil iuris quod hobcr,rcmirm.gra–
ris: Íed crediroc in caíu ditl:o nihil iu1is quod
haber ,
remittir gratis : ergo in dilto coíu
fatisfallionc illa ada:quarnr rori iuri crediio–
ris de roro rigorc iufl:iria:. Probatur minor,
ius quod haber creditor íolum eíl: quood cir–
cumfiantiam vcl quoad íub!hntiam fatisfa–
tl:ionis : ÍCd neque remirtit gratis ius quoad
fubíl:antiam , neque quoad circumnanriam :
ergo nihil iuris rcmirtir gratis. Maiorctl ccr–
ra.Pcobacur minor,& in primis de iure quoad
fubfiantiam conceditur ab Aduerforiis. Pro–
barur ergo de iurc quoad circumtlanriam,ius
illud , quoad circumíl:anriam efi \•aloris, v.g.
vr duo:
ii
d proprer ius illud dat fotisfaciens
duos gradus farisfatl:ionis vltra fobnamiam
í;itisfatl:ionis emendo illud ius: ergo nihil
iuris gra"s rcmittit crediror, quia ius quod
emítur,non ret11itcicurgracis,vt patee in excm ..
plo iUo de folmione facienda in determinato
loco.
~88
.
D1co quarro,& fequirur ex diél:is.Quanrum
~·~~~·~
1
.º
e{(
ex hoc capite, forisfaltio Chrifii fui1 de
fe~~'~
ri-
1
'
roto.rigore iufiiria:.
!'ª
P.Sua~cz,&
ali¡ com–
gore iu!li- munner. Probarur, 1lla en famfaé\:10 de roto
tix,eic hoc rigore iufl:itia: , qua: ad:i:quar toti iuri cred1-
capitc.
roris,& quam tcnetur credi1or acceprarc: íed
farisfaltio Chrifii ada:quar rori iuri creditoris
Dei , &ex paél:o rencrnr Deus illam acccpt>·
re: ergo en de roto rigore iufiirire. Maior 1e–
cipirur ab omnibus Dotl:oribus,& con(br ex
ditl:is in fuperioribus conclufionibus. Minor
eíl: cerra,quia forisfaaio Chrifi! efi infiniri va–
loris: ergo en ada:quara toti iuri crediroris
Dei.Pra:rerea Deus promittir illam acceptare:
ergú pofi patl:um tenerur accepr3te.
3 89
Sed obiicis primo pro prim.t fonrentia ,: in-
iuri~
confiituit ina:qualitatem inrer períonam
offendenrem,& offenfam : íed h:cc ina:quali–
tas non poreíl: reduci ad a:qualicarem, ni
fi
ea–
dcm perfona,qua: iniuriam inrulir,condignum
obfequium exhibeat perfonre offenfa: : ergo
de rarione íarisfaélionis perfetl::c eft vt fiar
ab ipfo olfendenre.Probarur mi¡¡or,a:qualiras,
qua: per facisfaaionem perfeltam confiirueu-
da efi
~
nfolum pender
a
pert<étionc phy–
lica atl:10111s, ve tanrum fir obfcquium ícun–
dum ÍC,quantum fuir conuicium , li.d etiam
pender
a
períona íatisfacitnre, quia ficm in–
iuna crcfcerc, minuive pornit ranone perfo.
na:,qua: illam inrulic, ita
&
obíequium :ergo
vr imequalitas , quam iníuria
con(b1
m im e
perfonmn otfcnfom & olfendcnram
~J
:equa–
Jirarem rcducat11r,neccffe cft,vt obíeqmrn11,per
quod hxc a:qualiras confiit11enda
en,
exhi–
bearnr ab cadcm perfona,qua: olfendir.
Concedo maiorcm,& nego minorem, & ad
illius probarioncm concedo anre°'dens,& ne–
go conÍequentiam , quia perfona Íamfaciens
dinintl:1 abotfendcnte pcrctl dare roram di.
gniratcm fufficicmem, vr farisfatl:io illius lic
adzqunra roti iuri crediroris,imo potefi dare
digniorcm f.uisfaíl:ioncm, quia porcfl
elfe
per–
fonad1g11ior, vr probarnm en.
Obi1cis fecundo ex ditfcrentia ínter forisfa–
ltioncm,& rcnirunoncm,quia renirurio re(pi–
cir res ipfas,& ideo li res ablata a:qualisrcd–
ditur,nihil referr, an rcddarur ab hac,vel ab
illa pcríona : fcd fotisfoll:io cfi compcníatio
o~
níre,qux aél:ioncm , & períonam rcípicir:
ergo deber
fieri
ab cadem períona olfendenre.
Coucedo maiorem ,
&
diftinguo minorcm
quoadvltimam partem , qu:i: rcfpicic perÍO–
nam
&
oébonem abÍolllle ,. & a
nte pafrum
concedo minorem, & hoc quando por.en ipíe
d~b1tor
fa1
isfJcere , pofl paltum ntgo mino–
rem ,
&
'connac
ex nufiris
probationi–
bus.
Obiicis renio, in humanis nullt1s rcnerur
acceprore ÍJ[lsfoll:ionem oblaram ab
alio
quam ob olfeudcnrc:ftd non ob.aliam cauC.m
nili quia íecundum p•ud ntcmexilhmationem
fatisfatl:io qua: non lit ab co , qui otfcndir,
non ceníemr xquahs olfenía: , cuius fignum
cfl maior difficultas, & rubor ,quem cxpcri–
tur olfcnfor períonalirer obfequens ,
&
fe
fubmittens perfona: otfenía: , non vero pcr
alium:ergo,&c.
Concedo maiorcm ante paéh1m ,
&
nego
illam pofl patl:um,& ocgo minorem,quia non
en illa cauía , fed quia otfenfos haber ius in
forisfall:ionem ex hibendam libi ab ipfo
1
ot•
fenfore , vt confiar ex nonris probarioni–
bus.
Obiicis randem pro fecunda Íentcnria ,
fa.
tisfafüo folum rendir ad reducendam in:i:qua–
litarem ad a:q1ialiratem:fed i11a:qualiras faéb
pcr iniu1'iam non folum ab uffendcnre , fcd
e1ia111 ab aliis poteft reduci ad requaliratem:
ergo farisfallio non folum ab otfend nre, ícd
etiam ab olio porefi fi<ri. Probatur minor ,
tune rcducirnr inrequalitas ad :equaliiarem,
quando tantus honor reddimr otfenío, quan–
rus ablarus fuir per olfcnfam : fed ab alio di–
íl:intl:o ab otfcndenre poreíl: reddi olf.'ll(o
tanrbs honor,quanrus ablams fuit per olfcn–
fam:ergo ab alio diflinél:o ab off<nforc poteíl:
ina:qualiras pcr iniuriam foll:a reduci ad.a:–
quolirarem.
D1flinguo maiorem , ad redltcendom ina:–
qualirarcm ad xqualirarcm folum inrer otfcn–
fam,& íarisfatl:ioncm nego maiorem , inrcr
offeníam,& iusotfenfi concedo maiorcm , &
dillinguo minórem, ícd ina:qualiras fotl:a pcr
iniuriam non folum ab offendenre, fed eciam
Y 3
ab
39
1
;9•