Difputatió
IV.
Seáio
IX.
plicite ,
&
ideo in pecuni• non eíl:
neceffa–
fllltll, \'[
eadem numero rcft:ituatur qua: fu–
balrn fuir,fcd poie!l reíl:itui alia ciuÍdem ra-
1ionis;non amem fuflicir quod debitor relli–
ruat pecuniam a-quiualcncem alterius racionis,
li
habcar illam , quam fono abftultr, vti
li
fu
ratus Ílt pecuniam argcntc•m , non íads–
facier reíl:iruendo pecun1am a:ream ( nifi ali–
ter ftacum fir per
1
ges propter bonum com–
munc) quia res illa: non mifccnrnr ínter fe,
atque ideo quocics res, in quam crcdiror ha–
ber ius, perfifric ,
&
poteíl: eadem reddi,
&
non efr faltem in,plicirus confc:nfi1s crediro–
roris:Vr re difü nél:a 6ac refiitutio, debec fieri
in ill3,in q u.1m creditor lubcr ius,
&
non
fa–
cisfocier dtbiror
(j
aliter fuciar, quia aélio il–
lius non ada:quatur iuri credicoris.
' 3 g
0
Dico primo,fi
o~
níor non poffic fatisfa-
Si
offcníor cerc per
ÍC
ipímn,pocefr facisfocere pcr alrerum
"º?
eotlit
&
crediror reoecur acceprare illam facisfo–
fonsfa~crc
é'tioucm,& comencus cffe illa íalr m negari–
~~~[~·r.~~~
uc'.quarenus
no1~
poreíl: pm re
~liam
.fimdcm
fuccrc pcr
fansfaél:1oncm euam Ílnepaél:o,n1fi aél:10 1llrns
•lterum.
perfona: Íatisfacienris c(fcr dcbira creditori
aliis titulis,primam partem conclufionis cx–
prdfe defcndir P.R agufa
difPm111.i1.
Proba–
cur ha:c ¡>rima conclufionis p•rs, quia vr ali–
qu is fatisfaciar,fufficit quod ada:quet per fa–
tisíaél:ionem iuri crcdiroris : Íed quando ali–
quis non poreíl: íacisfucere per
fe
ipfum ,
&
farisfocir pcr •liuro, per illam forisfa<'lionem
adrequat iuri crcditoris: ergo fansfacit ex iu–
ftitia:m•ior parceex animaducrfis
n11m.
p 9.
Probatur minor,
(j
ex aliquo capire debiror
non adrequarcc iuri crcdiroris per focisfaél:io–
nem ab alio faél:am,ipío dobitore volcnre,ideo
elfer,quia crcdnor lnberer ius in facisfaél:io–
nem ab ipfo debirorc fociendam : fed in caíu
diél:o crcditor non poreíl: habe1c ius circ• fa–
tisfaél:ioncm ab ipfo dcbitorc ÍJc1rndam:crgo
dcbitor potcíl: ada:quare iuri crediroris pee
fatisfaél:ionem ab alio foll:am. Maior pnet
ex diél:is
n.;
79.nulla enim alia rati<> poreíl: aÍ–
lignari. Prob.Hur minor, crcd1tor non pote!i
habcre ius circa rem impoffibdcm:fed in caíu
pofiro eíl: impoffibtlis fatisfaél:io f.icicnda ab
ipfo debirorc:ergo crcdiror non poteíl: habcre
ius circa íatisfaél:ionem fibi exhibcndam ab
ipío dcbirorc in ca(u pofito. l'vtaior parer,ius
cnim,vcexpcndi
fo
1raEl.
de iufliria,
dl
porcn·
tia quredan1
moralis,
potencia aucem non po–
reíl:,eCfe circa impoffibile:minor eíl:
ipíe ca–
fus, qui Íupponiwr:confequentia
in~
rtur ma-
111feíl:c. Et ve clarius percipiamr difcurfus,
aducrcc, quod ius cred1roris; quando eíl: im–
poffibilis res, circa quam poífer haberc illud·
ius haber ve debicor fibi fatisfociac,quantum
porefl,& ideo
(j
fatisfacit per alium, Íacisfa–
cit quanrnm,porcíl:,quia non poteíl: alío.mo–
do. Dcinde nota q uod
fi
fir !ex fr•ruens pee·
nam facicnribus aliquam iniuriam,& non
fa–
tisfacienribus;
(j
debitor non poffir farisface–
re,rcncrur fubire pa:nam , & creditor haber
ius ad exigcndam illam íacis.paliionem pcr
pcenam.
3
8
1
Secunda conclufionis
par~
probarur eif.
dem racionibus,quibus fupra
fall.
7. probaui
fadsfaél:ionem Chrill:i indiguiffc acceptatione
dinin•,& breuiter ira probarur,quia
(j
perfo–
na illa,qua: -fatisfaccrer loco dcbicuris, d ebc-
1er Cuas aétioncs crcditori alio tirulo , verbi
~rntia,ti_wlo
obeJ1cn1iz,poílC:t creditor petere
1llas 3füones ve iib1 debitas illo titulo ,
&
pra:cipere vr non facerct ilbs in fincm fotis–
faél:ionis,& tune non fatisfacercr, • tque ideo
rcquirirur confen!ia creditoris.
Dico Íecundo,quando debiror poteíl: Íatis-
3S.t.
facere per
fe
ipfum,tenetur ira Íatisfacere, &
~a
ndode:
credi~or
no_n renctur acceprare íarisfaél:ionem
~::~
r.fc~~dl
ab alio (íb1 obbcam
~
nec renetur
conte~1rus
pcr fe ipíurtl
eííe 1lla,nec deb1ror liberarur ab oblig•uone tenctur ita
farisfaciendi, ira Doél:ores prima: fcm enrire , íatisfaocrc.
nec videwr diÍct>rdare P.Suarcz,
(j
arrente le-
gaw r,fed loquiwr in cafu rerriz noíl:r"' con–
clufionis,ícdicer quod non iraadfcripra efl
fa–
tisfaélionis conditio, vr nequc ex pallo , &
confeníu crcdiroris poffic 6eri ab alib, quam
a
debirorc,& offendenre, air enim pluribus
fua: doél:rina: locis, quod crediror non rene-
tur acceprare farisfaél:ionem faélam ab alío
d1ílinél:o ab cffi ndente,
&
in hoc fundar exi-
gentiam •cceprarionis in farisfaél:ione Chri'fü
ex
l~:bar~:i~onclufio
, illarn folam Íllisfa-
3~
él:ionem tcnctur accepc:ire Creditor,
&
offcn-
fus,in quam habet ius , iravt aliam non re-
nearur acceprare,ncque conrentuseílc illa,nc-
que debiror rcmanet liber
a
dcbico facisfa–
ciendi,dum non cxhiber illam,in quam credi-
tor,& offenfus haber ius:fcd quando debiror
& offendens poreíl: farisfaccre pcr
fe
ipfum.
crednor,& offenfus haber ius in fatisfaél:io-
ncm ex hibendaro ab ipío offenforc:ergo cre-
diror
&
offenfus folum renerur acceprare
fa–
tisfoél:ionem exhibitam abipfo offerifore ,
1i
hic poffir,itaut debiror
&
offeníor non ma-
neat liber abobligationcirerum fatisfocicndi,
faél:a quacumque fatisfaél:ionc a:quali,imo
&
maiori:maior meo iudicio
íl: euidens, & pro-
bata
num.;79.
minor ctiam parcr,quia illc,cui
faéla ef\:. aliqua iniuria,habet ius vr illi exhi-
bearur fatisfaél:io : ergo hab t ius in focisfa–
él:ionem exhibendam ab ipfo offi nfore, ante-
cedens p•ter. Probarur conícquentia, non ha-
ber ius in farisfJél:ionem vr fic, ncque in
fa–
tisfaélionem omnem vage fumptam :ergo in
fatisfaél:ionem exhibendam ab ipfo uffi níore:
anreced ns p31et,•lias
(j
haberer ius in faris–
faélionem vr fic,id eíl: exhibendam ab omni-
bus hominibus ,poffeccogerc omncs illos,vr
illam fibi exhiberent , quia ius eíl: potcfias
mo1alis <¡uam quis habec contra que1r.cum-
que ad rem illam
cxigcndam , in quam ha-
ber ius , iraur pofft r cogere omnes illos qui
Cune dcbirores: Ícd vnus horno offmfus ab
alio,ncmpe Pcrrus offcnfus
a
Paulo,non po-
cefi cogerc omncs alios homines, vr libi faris–
faciam:crgo non h•bet ius in fa risfaél:ioncm
vt fic,neque in omnem vage fumpram: confe–
quenria eíl: clara,minor eíl: euidens luminc na-
rurre,& ipfa
cxpericntia.~rob•turmaior,quo-
tics Íunr piures debirores refpcél:u •licuius cre–
ditoris,iraur piures perfona:
fin~
obligata: ali-
cui dcbiro,v.g.lideiuffor & dcbiror principa-
lis,vel piures inrulerunc damnum alicui, po-
teíl: crediror cogere quam voluerir" ex illis
períonis,vel falrcm in dcfeél:u vnius alrcram,
ve foluac fibi dcbirum:fed qu•ndo aliquis
ha~
bcr ius in piures perfonas, illa: perfona: funr
obligatre ad foluenilum illud debituro: ergo
.
Y
a
creditot'