Difputatio l V; Seél:io 1
V.
113
&
difüngucndo conícqucns,crgo pa:na retcr–
na cíl: inliniu,cíl: infinita cxccnliuc, in quan–
tum reípondct macula: culpa: , ncgo coníc–
qucnciam , in quancum rcfponder durarioni
culpre,conccdo coníequentiam : Explico
fo.
lutioncm:in culpa funt duo,& macula culpa:
& duracio ipfius culpa: , durado culp:i: cíl:
:rccrna,nam culpa eíl: itrcparabilis pcr vires
natura: crcacz,atque adeo eíl: a:tctoa , iu!luia
cnim rcquitit vt undiu durct pa:na,quamdiu
durat culpa,quod probacut ex iudicio prudéti
omnium hominum,qui
ita punium dcliél:a,
nam li aliquis itcrcc ídem dcliél:um , itcracur
eadcm pa:na;duracio amem culpa: :tquiualct
itcrationiciuídcm culp:i:
, ve probat Petrus
Hurtado de ipía pa:na : ergo durado :ererna
& infinita culp:i:,:i:quiualet itcracioni infinita:
culpa:. Ex hoc autcm quod ducacio infinita
pa:na: cotrcípondcat durauoni infinita: culpa:,
non fcquitutquod macula & malitia culp":
lit
infinita, quamitatcm enim malici;r pcccau
colligimus ex quanritate ince1Ílua pa:na: ;
cum auccm pa:na inferni non
lic
i111cnfiue in–
linita,Ícquicur quod culpa, cuí cor1cípondc1,
11011 lir infinita in racione culpa:
&
macula:,
quod tocum cxprcffir oprime
&
brcuitcr S.
Thomas
in additionib11s ad ttrtiam par1tm
,
9.99.
ar1.1.
in
corp.infine,
vbi pra:bet cauías,
ob quas pccca
cum iuíl:e puniatur pa:na :i:tcr–
na,
&
quarcam 1íl:am affignat his vcrbis :
Eft
etiam '!""""ratio 11d hoc idem,911ia culpa
manet
in mrnum,cum c•lpa non po/Jit rtmitti fine gra–
tia, q••m l;omo non po1ef/ pon
morum
acqHirtre,
'
f.--
nu debtt!.!!!.e! ceffare, q11andiu cn/p,. mttnet.
Z
Q.i!od céiñlUmatur primo ex communi fcn–
tc111ia non fcmcl allcgata,docentc quod li ho–
mo monacur fimul habcns peccaturn morcalc
&
vcnialc , illud vcniale punitur pcr cotam
a:ccrni1arcm,& ratio iuíl::e punicionis cíl:, quia
pcccacum vcnialc in damnato durae in a:ccc·
num:ergo cciam pa:na illi corrcípondcns dc–
bct effcc :rcerna. Confirmarnr fecundo ex
pa:nis humanis , nam Rcípublica human
pcccarnm homicidij vnius hominis punit ho–
micidio altcnus hominis , & eíl: pa:na iu!la
confideraca in ratione vindicatioms ,
&
non
folum in racione pren:e cxéplaris,concra quam
pa:nam pocen ita argui,illa pa:na comp.uata
ad Rcmpubl. eíl: reccrna,crgo & infinita: fed
malú.quod induxit en finitum,crgo iniquc
&
per cxcdfum punicur cama pa:na. Cui argu–
mento eodcm modo refpondcnt Doélurcs
iuriíprndemes,concedendo antccedens, & di–
íl:ingucndo coníequens:crgo eíl: infinica,qua–
tenus corrcípondct malicia: aél:ionis homici–
dij , ncgo conícquentiam , quatcnus rcfpon·
dcc dumioni homicidij, concedo coníequcn–
tiam, quia vcrumquc comparacum ad Rempu–
blicam eíl: a:tecnum,
&
Cic pa:na cíl: :i:qualis,
& iuna,
.
'ji/
Rcíponcleo fecundo, concedcndo antcce-
\.•1~
dens,&Jconfcqucns, cíl:
infinita fonnalitcr,
ffl
nego cinrequcnciam, obicél:iuc tcanícat con–
fcqucntia ,
&
ad illius probacioncm concedo
maiorem ,
&
diíl:inguo minorcm , eíl: pa:na
obiclhue,conccdo minorem, formaliter, ncgo
minorcm.Explico folutioncm: pa:na,ficut
&
pra:mium eíl: duplex, aliud enim eíl: pc:rmium
obicéliuum , aliud formale, ficut
&
alia tíl:
beaticudo formalis,alia obicltiua; bca titudo
obicél:iua c!l cffcmia diuina,quia en obicélum
bcatitudinis formalis ,
&
1pfa
cffcncia diuina
en pra:mium obieéliuum
¡
beaticudo autem
formalis & pcremium formalc e(\; 1pfa vi(io,&
amor : cota auccm infinicudo
, auc finnudo
prremiJ non fomitur ex ipfo pra:mio & beati–
cudmc obiclliua, fcd ex fonnali
¡
ratio líl:,
quia bcatirndo
obieél:iua communicatuc
llcato mediante bcacirndiuc formali, atquc
ideo limitatur ,
iuxta limitationem ilüus ,
ideo enim cífcncia diuina pcr bcacitudincm
cfl:
magis, & minos communicabilis,quia íolum
communicatur vt obicél:um : Ex quo fcqui–
rnr aliud maximc notandum,quod maior,aut
minor perféél:10,
&
cfficacia mcriti non íumi-
1ur ex beaticudinc,& pra:mio obieél:iuo,Ícd ex
fotmali,& ideo mcriturn non eíl: inlinícum,
liccc pra:mium obielliuum
lit
infinicum , quia
merirnm non ada:quatur pra:mio obieéliuo/td
focmali, cum autem formalc !ir 6nicum, indc
cíl: quod mcricum quod ada:quacur cum illo,
fic
finitmn. Adumo etiam 'luod illud dicicur
bcaticudo
&
prremium obicél:iuum, quod ra-
1ionc alterius bcat,& non ícipfo immcdiarc:ica
& pa:na eíl: duplcx,vna formalis,& alccra ob–
ieltiua;pa:na formalis eíl: illa,qu:r racione fui
cauíat trifütiam;pa:na autem obicl\iua cíl: illa,
qua: ratione alcerius c:u1íat triíl:itiam. Tune
lic,:rccrnicas non cauíac ra1ionc fui trifüciam
in damnato, nam duratio & a:cerniras vt Cic
pr:i:cisc cíl: indiffcrcns vt lit obicél:um l:rtiria:,
vt pacer in Beato,vcl lit biell:um trifütia:,vt
paree in damnaro:dcrcrminacur aurcm nd
cau–
fandam míl:itiam rationc doloris, & 1ormcn–
torum formalium : Ex quo vlrcrius fequiwr,
quod culpa
&
demcritum non deber ada:quari
cum reternitace , fcd cum illa vt applicaca per
dolorem, quia licm mcricum non adrequamr
curo pr:i:mío obicél:iuo íccundum fe , fed cmu
illo ve applicaco pcr formalc;ita & culpa non
adrequatur curo :rtcrnitace Íccundum fc,ícd vt
apphcata per dolorcm,atque ideo li dolor,
&
tormencum fir linitum,& c11lpa illi adrequata
ene finita,
&
limitara: ícd pcccacum ad:equa–
tur cormcmis qua: de
falto
inlliguntm, & ad
Ímnmum aliis paulo grauioribus,& hrec funt
finic•,crgo
&
pcccawm
en
finitum, hoc enim
modo
d~bcmus
philofophari de bcatirndine,
c11ius
rercrnira~
eíl: pr:i:mium obieéliuum ,
&
ideo non adrequatur illi fccundum fe con!i–
dcrat:r mcricum,Ícd prour applicacur pcr bca–
tirndinem formalem , cuius cíl: dutatio illa
rerernicas. Hrec finr probabiliccr diél:a.
Jnílas , :i:cernitas illa poteíl: cauíaretri!li–
ciam infinitam: ergo cíl: pa:na infinita,quia
tciíl:itia
&
pa:11a íunr a:qualcs. Probarnr an–
tccedens , Ci damnacus
baberct
infinicam
potcnciam, triíl:aretur infinitc : ergo :i:tec–
nitas potcíl: cauíare criíl:iciam infinitam.
Ncgo ancccedens , & ad eius probacio–
ncm d1!linguo ancccedens , pcr cri!litiam or–
dinatam,& adrequacam pa:na: , ncgo ancccc–
dcns, per criíl:iciam inordinatam & cxceden–
tem pa:nam , concedo ancecedens ; id cnim
prou nir ex
inotdinatione voluntatis dam–
nati,licut cucnir hominibus, qui non habcnt
paffiones modcratas, hi cnim valde tri!lantur
c.xquacumque pa:na,
ll<
malo,in quo exccdum
modcrationemdcbitam, & ideo pcccanc.
Reípondeo ceccio conccdendo ameccdens,
p
&
'
.
.
..
'r
97