0000747689

Qua.:

ll:.

Il.

Vttum ómnla

inanlmt:ttá,

f.1

anim~lia

rtiftionÚ;é§t'.

.,;¡.

vcl op.:rantur iuxra proprias,

peculiares inclina-

tafia: Ceu zflimatiua: neceffime natuuli ab illa pro–

riones

Cuas ,

cum pe·r illas ctiam. deferuiai1t

C:on'l-

fü~ens

po'firo phantafmate rali's

r~i,

quo aétu

pea~

modis ,'

con[cruacioni

COCÍLIS

VnlUerli ,

fuarum

cbcc ,

Vt metaphoricc loqúar, iudicat brurUnl

Cpcci~1~1

-~el ~tiam

indiuiduorum, .

~ra:cipuc

hoc

elfe

vitandLtm_ , vcl profcquendum, aut appe:.

homm1s

ns enam operan ex <lllcébonc

.rn

finem

teAdum, quamu1' non valcat racionero conucnien–

pec fubordinarioncql ad Cuperius agens.

tia: , vel cllfconucnientia:

cliC~merc.

Hoc

autem

ºª"

Vrgco hoc, quia licut mocus ,

all:iones re-

turalt ludido poliru'm

i.ppetitus etiam naturalitec

rum narnralium non poffunr

e(fi:

fine concudi1

Cu-

illud Cequicur; ex quo

lit

primo, vt cauíalica$

finis

pcdori agenti9 intelleéh1alis pr0pter dcpcndentiam

aliquomodo parciciperur

brutis' quia illa appcl'itio

quam habent a beo , ira non poffum

eí!i:

fine

elicita cauíacuc quali metaphorid:

bonlcace obic–

caufalitacc finis' addo cleinde ' quod

per impo[-

tliua fiuis '

obieai conuenientis' qua: non po•

íibilc Dens

,pe{

immedi~tc

non concurreret

cell: ad aliud genus cau(alitatls reuocañ ; fed nihilo–

acl omnes aél:iones agennum naturaliutn , nihi-

· minus illa caufalitas adeo

imperfcéh in eo gene–

lominus 1'!1cdiate dici dcbercnt ordinatll! in fincm

re,

fumacur ex parre brnd pra:[cisc , vt

qua!i

ab Auchorc natura: , qui

narnralibus agemi-

materialís motio finis potius quan\ formalis, ve ligni·

bus cledit cales vinutes propter tales aél:ioncs ,

et.

ficauir Diuus Thomas prima íccuhdz , qua:fi.

ipías aél:ioues elle voluit proprer cercos fines ,

art.

qua:íl:.

are.

ratio eft, quia non cognof–

gencratim propter bom1m ,

conCeruarionem vni-

cune rationem formalcm conuenieucia:,

vcl

vuhca–

ucrfi.

tis : ergo non ita mouenmr vt poilir\r ordinarc vnum

2..1.

Tandem vrgeo ,

explico amplius lunccloéhi•

in aliud , nequc ctiam aliquicl formalitcr appetc-

naln retorquendo obieél:ionem illam de monnris ab

re, ve proprer fe amabile : trgo non t.:ndunt for·

adueríariis nobis obieél:am , luncque confitmatio-

malitei: in finem

~ncm

, nequc in medium, ve

nem Íummo

Ariftotel.

phyf. rex.

81 .

qui ex

medimn, neque in finem propter

fo ,

in medium

co quod in rerum natura clenrur monllra colligit

proptet finem

Ícd quamum cft ex fuo modo. opc–

ha:c agencia iutunlia agere proptcr fincm , quia

candi :zquc rencltmt in vrrnmque ,

ideo merito

íicut ars intendcns fincm interdum illum non alfe-

dicuntur maredalitcr porius quam formalirer propeer

quicur , ita in aél:ionibus natura:, eo quod certum

finem operari, quam proptcr quancum ad forrnakm

finem incendant , incle Cequi monfüa-, íeu pcccar.t

rclacionem in finem : aa exrílimandum efi de aébo–

natma: , quia non Íempcr poffirnt finem Cuum affe-

nibus brutorum licut aliorum agencium nacuralium

qui proptcr impeclimcntum occurtens; alioqui li na-

idémque iudicium en

ele

appeticu (enliuuo hominis,

tura non tcnclcrcr

111

cerrum lmcm Aulla e!Ient mon-

per fe folum confidererur,

non

fube(l motio–

fira in natura , quia non magis aberraret ab feo-

ni volumatis, vel rationis, de quo alias ;•ex quo pacet

po efficiendo monnrum , qLtam efficiendo quocllibet

verificad nofüam conclulioncm in hoc, quod om–

aliudjopLts, nam monnrum propric ell: vitinm na·

ma bruta animalia ,,

agencia

natu~alia

vfra ex-

tura:

fine Cuo dcficicnris' quod vero potell: obiici

r ercia operad proprer finem ' non conliclerata pra:•

de intentione authoris natura: ni! obnar, quia illa

ícisc ex parre íua , (ed quarenus dirigumur

cau-

intentío 11011 fonper cll: al.ifoluta ,

efficax

, [cu

Ía prima ,

ideo prop:er hanc diceél:ionem dici–

vt Theologorum more loquamur ; per ,voluncaten'I

mus ope1aciones horum agentium effc proprer fi–

beneplaciti , ve! conCcquenrcm , fecl per volunmem

nem , ,quia adzquacum

pr:ncip.i~.m ,!H~~"!.

aétio–

g~ncrafem

, ve_l antece<kñtcm , qua:.

eft

qua(i

COI••

ñ~\m

nÓn en fol1m rrpxi.",'U.:1,1

a11en,~,1;J.~~\!.C.JlJ~

oif~._

dmonlrc mtent10, qux

111

hoc conÍllbt ,quod Deus

fofte (ecundum, quid (alicer

¡ali ordmfi ,

t~CJlerii.:.

vult effcll:um perfeétum Cequi , quantum iuxta or-

abfolute pra:cipuum

Cfi

pdma ca1ifa

~ ·Jf,oqu~

clinem naturalium•caufarum fequi poruetir, cum qui-

ada:quaco principio talium aél:ionum

~~r¡q1wm

p_rin:.J

bus quantum in ipío cfr vnlt concurrere; limul au-

cipalius,

pcrfi:él:ins includitur imc!Leél:ua1¡s cau[a

tem , vd permittir , vel ctiam inrerdum vulr ,

intenclens finem earum ,

ideo ab hao

pñm~

cau–

intcndit moníl:ra, vel peccata narura:, vcl propter

fa.dirigente in finem Cumitur hrec dcnominatio

a~enr

vniucrÍI pulchricudinem , vr iam dixi, vel vt caufas

di propter linem raoquam

principalio~

noli

naturales fuos moms ,

cud'us agere linar,

ideo

contraria denominatio

modo operandt ipfarurn cau-

ncque cum cauía impcdita ab alía extraordinario

farum fccundarum ex parte [ua, quia

f:Un~

quid_mi_nu•

modo vult cbncurrere, ncquc eriam impcdicntcm

ptlncipale in hoc negocio.

•

caufam peculiari caufa cura, allt prouiclenria remo-

Secunda conclulio. Si fomantur ha:c ageotia ,, ve!

uere regularircr l0quendo quamuis ob commune

confidereprur prz [cisc ex parre

Cua,no~

propr,ic ope–

bonum inccrclum id dlici'ar, de quo lcgi potell Diuus

ranrur propter fincm , ncc fin is caufat finaliter pro"

Thomas 1. parte qua:ll:.

qua:fi. 1o 5.

legi

ptic operaciones illarum ; lunc cqncl11fionem pro-

pocen etiam Auguíl:i1rns 1

de ciuit.

cap•

bant fine dubio rarioncs pro oppofira parre,

pra:–

lib.8.¡.qua:íl:.q. 14.

ter eas lic ctiam probo hanc conclulionem, quia ha:c

~od

veto ad pra:fc119 attinct de animalibus

ca-

agcntiá inanimata per Cuam

n~cu~·am d~rcrmin~ta

tionalibus, diccndum

e(t

cmn

Suarcz bruta no

Cune

ad vnum modum operand1;

grau1rate cmm

cogno[cere racionero formalcm finis , ,aur medíj, quia

(em'pcr proceclit de(cenfos

leuiratc aícenfus, ignis

non polfunt v1111m cum alio conferre, vnde nec in

fempcr eodcm modo gcn,erat ignem, non quidem ha–

ipfo fine cogno[cunc propriam

rari??e~

,conuenie?-

bent virtmem

in~iffer.enrcm a~

opcrati?nc¡ diucrfas:

tia:, proprer quam eíl: pcr

Íe

amabrhs, 1mo nec .d1[-

c_rgo non ege?t

~t~eébone

fims ad

q~d1.natar;n opcr~cemunt incer obicél:um quatenus en conucmens

uonem, Ít przíasc ex parte foa coníc1¡nancnr,

qui~

per [e , vel propter aliud , quia hoc totum magnam

clem ex natura (ua clcterminacum modum operanJj_

li–

di(cretibnem rarionis requirit ; aliquo ramen modo

bi prrefigunt ; qnem modnm ita dercrminatum nori

cognofcunt ,

apprehcnclunt rem aliquam , apt

hábent qnarcnus dirignntur

Deo !n ordine ad per–

mot•onem vt Ítbi conuenientem ,

naturali iníl:in-

feé!um fincm acquirendum ,

vt en conCeruario

du quafi iudicant libi effe appetendnm , pro ícquen-

vnillcrli- , racione cLlÍus aqua licet grauis

íir •

dum, vel fogicndum tale obieél:um , qui naturalis

quantum ex

j>artC

Cua efi deber nccclfario door–

iníl:inél:us nihil aliud cft' quam quidam

~€tus

phan-

fum

tmdti:e~lum

' nihilominus aliquando direél'a

Jld1/ph

PeiíafieJ,PhiJof.T1m. Il

caufa