0000747689

,;yS

Phytica Difp.

1l.

'De Caufa finali.

bct:

~ ~

....

mJ...

?~ ;~,..·"

¡,;;,'

~u¡1v:1'd.j

:¡i

7'""''

peproptcr fe appetibilis de medio tollunt.'

aé

pro\l't–

eadcm omnino habet verba tcxcu5 Grzcus

Mera-

de Auerrocs in illud 'caput fccundum hb.

meta·

phyí. cap. ,, ac

vcrbum verbo reddas,

qua:cum·

phyL affirmat caufam finalem

ca1~

elfc

~ q~a:

nulli11S

que etiouence alio intermedia ( fupplc funt) liunt

alteríus gracia eft,

ca:tc~a

omn.1a grana 1pfius;

e~iplius finis ( íupelc gratia) íuppleri enim dcbet vox

go ex fentcnt"'1 Ariftotehs fequu.ur dan lincm vln:

6\i'et«,Latinc cauta ,fcu gratia quam Ía:pius pra:mife-

mum creatum, imo non polle dan verum lincm, qui

rae Aníl:.

ftylo (uo Laconico ibi pra:mmilit; dein·

non

lit

vltimus.

de adhibct cxempla incermediorum, vt patct ex ver-

Polhemo, vt benc notac PaterVaíquez,

Aníloc~-

bis citatis,

lle

tandeo congruam rationcm fubdit illis

les S. Ethic. cap.

aísignauit tripkx genus amal>I•

vcrbis:ornnia enim hzc finis gratia fuor.

lium; primum vocauit bonum , altecum iucundum,

~oJ

vero air

Ethic, cap. 7. varios,

piures

tmium vtile,: dcfinic autem vrilc h.is verbi.s , Atque

c!l'c fines,

hocumquofdam propter alios expeti, &

id vtile vidctur clfe per

~uod effi~1tur

altquod bo–

dcniquc vnum

clfe

omnium perfcéliilimwn , in qué

num, aut voluptas

bree ma genera d1u1út

reliqu1 rcfcrantur facilc cxplicari porcil , nam ita alii-

Sanctus Thomas .rnma parte qua:íl:.

5•

art.

ipfu~

gnat varios,

piures fines uriis artibus , .& facul-

bonnm , nempe.

bonum

ho~d\um

, quod

Ar~tatiUus , Vt

fuprema quadam facultate anima: no·

fiotcles appellamt bonum ,

bonum dclcétabl•

fua:

in optimum fincm omnes referri poilint non

le , quod appellauit Ariílocclcs iucundum ,

in bo–

quatcnus vt fines amaocur, fed quacenus íeruire pof-

num vcile , quod

cci~m

dixit Anílo.celes vale.'

hoc

funt , vt

me~ia

ad vltimum finem , nempe ad íum-

nolu1c bonum appellare, fed amab1le Ex h1s.aucern–

má, fa:licimem, ex quo non íequimr intermcd a,qua:

tribus generibus amabilium , inquit Anllor.

con•

aélu habcturrra\ionem mcdij habcce etiam limul ve:-

femit Sanélus Thomas duo e!l'e fines , nertipe bo–

ram ratiaacm linis.

num honellum , & iucundum , feu deleétabile , ait

Vrgemr hoc amplius ex ipfo Ariíl:or.

Phylic.

enim : quare

lit

vt amabilia lint ipfutn bonum,

cex.

9 . qui lic definit finem , cuius gracia crece-

iucundum vt fines; ergo ex fcntcntia Arifior. me–

ra-

fiunt ; per ca!tera intclligit omnia pra:ter ipfum,

dia ca ratione , qua intermedia fuat non pofíunt

hzc autcm definido non pote!\ conuenire non vlri-

habere rationem linis ; nam catenus folum media

mis , fcu inrermediis rationiblls , nullum enim

ell:

funr,

vt ulia amancur quaccnus vtilia funr, vri–

iocermcd1um , cuius gracia cretera liant , fed ali-

le autem vt vcile non porcft iiibire rationcm linis.

qua taacum ,

ipíum eft id, cuius gracia,

quam-

J'iquidcm ratio linis !olum connenit honcíl:o,

iu–

uis

V'>lC

11\a ,

~era

,addita lit abArgyropilo, ex cu-

cundo quod

in intermediis prn:ter racionem vti–

ius craoílat1ouc v rba citaea defumpta funt,

litatis ,:qua media fum, lit ctiam aliqna ratio honc:–

in Gra:co non habearur, tamen non incpcc videtur

íli,

aut iucundi , nemo dubirat eis eciam conuc1iire

add1ra , cum Aciílot. 1•Ethic. cap. 7. dcfinicns bo-

rationcm finis, quia in illis rarionibus induunt ratio–

num , quocl vnicuiquc bonum cíl: , dixcrit , an id

nem vltimi.

cuius gracia ca:tera agnntur

quaú dicat cíl fanc;

Ratio autcm huius clarillima eft , quia vtile

hoc e01m modo incerrogandi, Gi:pius vcirur,

ex-

quatenus vtile eft non poteíl: appeti gracia fui;

phcari folet Cuam Íen rc:ntiam; poílca vero affignat

ergo' nc:c aliquid ali11d appeti porerit gracia iplius,

excmpla,

fubdic in aétionc ctiam omni c:leélio-

nam bonitas, qua: ex fe non fofficit, vt gratia fui

néve id quod eft finis ; huius cnim gratia ca:tcra:

.aliquid appecat11r, quomodo ínfficiet, vt aliud gra–

omnes. agunt, ac

llicat, bonum cfi id , quod

~A:

tia illius ametor

Porro autem vtile, quatenus vci-

6nis.

le, ideo non poteíl: gratia

fui amari , fcd fcmper

Ddnde idc:m Arifiot.

metaphyf. cap.

pro-

gmia alterius, quia non eft abfolutc ,

fecundum

b1t non polfe fieri procclfum in inlinimm in cau-

fe ,

fol.

relate,

ad aliud bonum, hoc eíl: earenus

fü,

P?tlq<1am de

re~iquis

caulis hoc

proba~it,

bonum cenfcr·i debct , quatenus conducit ad acqui–

fi~c,

1pfun~

hac rauonc dcrooníl:rar. ltem 1pfum

rc?dum honcftum , aut iucuodum ,

ergo ipfurQ

cm.us

cauí~

fin1s ; tale. autem

e!l: ,

quod non

cf\

al-

v.nle

ºº?

poteíl: abfoluce amari , fed relate,

gra–

ten

gra~1a

, fed cU111s.

c~ufa

zter

a , quare

r~-

altem1s, lit vt omne quod ad tale vtile ordina–

l•

vlum~m.

,-no11

cr~t mfini~

u.rn

qu~

~1h1l

t~r,

ideo appeticur, non poilit appeci gratia vti·

~ale~

non crtt 1pfum cu111s

gr~t

fcd qui facmnt

lis,

Ícd

~mia

illius , ad quod vtile etiam vlceriu&

10fin1mm. latct

co~

quod

bo~l

na!llram

ª.

erunt,

ordinacur,

cuius gracia appetitur ; ha:c folum

.li

auccm

1~tcrmed1a

.' vcl .rat1ones non. vlrtma:

h~-

poterit e!l'c dilfercntia quod medium vtile ca:teris

~erc~t

rauonem fi,ms , ct1amfi

~roce~us

fi:rct .

pm~inqui~s

fini proximc amacur gracia finis, pro–

mfinm1~ no~ c:él:~ fcquerc~?r

de. medio tolh ratio•

x~mc

per 1pfum confequendi, remocum autem mc–

nem fims, quia m.

m~cn_nedus ~ane.rct:

d1u~.

vtilc. amamr gcaria

finis coníequcndi per

Refpondcnt ahqu1 '. id:o 1olh

ra~~onem

fims, ne-

med1J propmquum, quia vciliras rcmori medij ca-

que cam

~an~re ~lfe

m~ermcdus

concedatur

tenus co.nfcrt ad

~edij

conícquurionem ,

quacenu~

procdfus.

mfimtum , qu1a

~ublato

fine. extremo

pcr med1um propmquum fua cfficacicace artingit

1ntermed1a non polfunt appeu , ac promdc non

finem.

poffi1nt

~ubire mione~

finis ,

~uem~dmod~m

fu..

Se~

aduerte aliquando homiuem procedcte in ap-

bl.aca fnma caufa effic1entc tol.hru.r e

m~d10

om-

plicauonc mediorum , quando iam non recorda–

ms alia fecunda caufa , quz

m~1ge~

p.nm~

'. vt

tur expreís/:

finis libi

inicio propoíiti , cune

311 •

ab ca moueamr. , verum ex. vecb1s cuau.s liquido

tcm faltem manet confufa quzdam intcntio finis,

coníl:~1

hac , ra.uone

~on

fu11fc

vÍ~m

.Anílocclem.

c;¡uatenus manct appetitus alicuius medij provt vti–

~cd

aha longc d1uerfa ;,a.cque noflro mfütuto omnioo

le.eíl:, impoilibilc cnim di: aél:u appeti aliquid provt

cco?J~odara.'

quz

~alis

cíl.

vtile eíl:,& non ex voluntatc aliqua.qua: aél:u maneat

F1n1s~llcmusgranaczccra,&ipfcn11lliusgratia:

circa finem íalcem confusc apprehcnfum

uod

cr~o

fims eíl

ex~rcmum

vltirnum ,

enim non

non maneat vilo modo voluntas

fini;

~nfus~

ellct

~lumum

•1am dTet altcrius gratia; ergo qui

apprehenli,iam medium non poreJic appeti provt vti–

co~ce un~ P.roccfíu~

in i_nfinitum in finibus ipíam

le,Íed quacenus honcíl:um,a 11 t iucnndulll, fcu dclcéta•

ranoncm nts, ac pro1ndc 1pfam rationc:m boni,ncm-

bilc Íec.undum fe.