0000747689

JJÓ

Phyfica Difp.

VII

De (aufa ejficien1i.

Dices,lícct'laccidens

lit

cns imperfrélius formll [ub–

·fianriali in

~ationeemis,nihila111inus

in ratione princi–

pij aétiui effe poffc aptius , arque eo [cn{u polfe dici

perfeélius in agcndo.•

Sed contra ; quia·vis -:igendi pra:fmim in acciden-

ti non eíl: aliud ab entitate eius, vel li aliqno modo fal–

tem rationc dillinguarur, confequimr illam,

~ ·cotn

mcnfuratur illi :erg? non potell accidcns nopilius ef–

.fe in,agendo', quam

lit

in c!lendo, alias íub cadcm di–

fiin&ione.polfcr quis Cliccre , calorcm polfe producc–

-i;egrariam,

vilionem bearificam , aut lapidcm pro–

ducere Angellim,

accidens dfe principale •princi–

'fium producendi 'Ít1bllautiam, 'qLIÍa licec non

lit

no–

·hilius in

die,

poteft erre nobilius in all:ionc,quod efl

abfurdnm. Pra:ter<a nunqnam ex ndbihtac.: aétionis

polfemus colligcre ncibiliratem

clticientls·canfa:,quoa~

cius erre. Vnde nullo modo colligcremus reéle homi–

·nem elfe perfeél:iorembell:ia ex imelleélione,

qua:

eíl:

Gpcratio illius.

Alicer reCpdndenr adncrfari

j (

qua: Tcfponlio coin–

cidit cmn fupradiétis ) videlicer accidens opetari no–

mine caufie priacipalis íub!lantia:lis alteram íubíl:an–

tiam.

-Sedhoc futile .:!l; quia nihil pcrfcélionis accidcn-

ü o

ti addirnr,neqnc illi porcft aliquid prodetf.: ex eo quod

nomine fubfhmia: dicatur operan ; frcut enim parum

prodell: , gigamem maximis v1ribus pollc1·e ad Cull:i•

nendum ingens pondus, ve nmnine ipfius infans

fo–

lus Cullineat ingens pondns ; li gigas ipfe mi.nimc ad–

'iuuet infantem, vt tali iuuamine adiums poffir pondus

illud magnum fobflinere ; alío exemplo declaratur;li–

eur enim parum prodcll , Rcgem

elfo

egregium ducem

vt eius milites nomine ipíius decertantes hoflcs fupe–

renr, li Rex ip[eillis hon adlitcohÍllio, nec cum eis

pugnando,vcl eos regendo, hortando, &c. concurrar;

4imiliter quid paupercm fubdirlim iuuar, vt

(u¡

Domi–

ni nomine magníficos [umptus faciat , li nequc num–

mum Dominus ei donat, neque dat mamo , nec alij

eius nomine. Ira parum proderit accidemi, ad hoc vr

fobll:antiam producat,hancconrineri ab altera íub!lan–

ria, cnius nomine accidens, vt illius famulus opaa–

tur '

nihil ex ea continentia ruhll:antia: deriuauir in

ipíum.

SVBSECTIO

Pereira refi1tatur,

ivltimum

ar–

gumentum noftrum

prú1cipale

ponitur.

ErpondetP. Pereira qui lib.8.phyftc. cap.

11.1

~·

,alferit accidenria effe caufas principales

tubfrantix ; accidcmia in ratiane cnris clfe imper–

fcél~ora

refpefru Cubll:antia: , non tamcn in rationc

la:.

Sed contra,

inprimis hrec [ententia 'Pcreira: eft

l.1

contra communem Philofophornm,

Theologorurn

fcncenciam. Deinde impugnatur , quia vis produél:i–

ua fundatur in entitate rei ,

fequimr alíquod

pr~dicatum ipíius rci; fed .emitas accidentis ,

omne

pra:dicacum exifiens in illoc!l itnpcrfeé\:ius Cubllamia:

ergo virrus produéliua

accid~nris

ell: fubfiamia im–

pcrfeél:ior. Maior cll: euidcns. Minor concedimr ab

~du.críariis ,

etiam ell euidens lumine natura:, quia

~ccidcns

ell emis cns, quod communiret dicitur ens

~ecun~nm_

qu_1d comparamm ad fubllamiam , quia ell:

impe_r eélil_IS

ill~,

prreterea nullum datur pra:dica–

tum

111

acc1denu, quod

lit

pcrfeétius fubllantia , vr

coníidcranti facilc patcbit: ergo omnis virtus fund':i–

ta in illis.pra:dicatis cric

imperfcétio~

li1bílaacia : ergo

áccidens in ralione caufa: eíl:

imperfrétius íubíl:anua.

Paccc vltima

confcqucmi~,

illud eíl: imperfcéHus fuo

éfKll:u in ratlone cauía:, cuius Jintis, & ·pr:rdicatum,

in quo fundatur talis virmscll impérfcétius ipío

cffe–

tl:u;

[ed ira fe habet accidens refpeltu litbll:amia::er–

go in rationc cau(a: ell impe&étius (ubílantia : ergo

accidens non poccll: c!Tc caufa principalis fubllanna:,

cum

lit

impe'rfcélius illa ,tam in ratione entis, quam

ratidnc cauía:;

fcd

accidcns produccrec fubll:anriá

co modo, quo adueríari¡ id affirmonr,df'er caufa prin–

cipalis : ergo, &c. Probamnninor,11la ell:, caufa.prin–

cipalis [ecundum 'fhomill:as, qua: ·producit dfeélum

in -propria virrure;fed acc1dcns-prodncerct fubílantiam

j·n propria virrute: ergo dfec cau(a principalis. Maioí:

eíl: definitio·caufa: vrincipalis tradica ·b aducríariis'

ideoafferunr, accidens producere fobílanciam non in

propria vinoce , [ed in virtute alterius íubílamia:. Pro–

bamr minor : accidens prodll,cit fubflanriam in virtute

íubflantia:;Íed vicrus fub!hnrire ell: ilccidens:ergo acci- •

dens producit fubllantiam in vinutc accidencis: ergó

accidcns ell cau(a principalis íubfbmia:.

li dill:inguas minorem ; led accidcos ell: vir–

tus [ubfhmia: pra:cis'i: confideram1_n , nego mino–

rem, vtcomparacum ad fublhmram ; concedo mi–

norem.

Econrra c!l primo , qnia exeo qnod accidens com-

:1.

paretur ad [ubll:antiam, folnm dicit rclacionem ad

ill~;

fed ex co quod aliquid refcratur ad ahud , non habct

vitturem ad producendum aliquem etfeélum: ergo ac–

cidens ex co quod referacur ad ínb!lanciam non habe-

bit vinurem produé\:iuam illi11s ,

illam non ha-

ber. Contra Íecund'o , accidcns ex co quod refcrarur;

vel

comparctur ad [ubflamiam, non extrahitur

ra–

cione accidenris , fcdell: accidcns formalirec : ergo vt

vinus fub!lamia: cll accidens.Ancecedens ell euidens:

nam illa relatio vel ell: traníccndcma!is

vcl pra:dica-·

menralis in accidenti ; [cdqua:cunque illarum ell: acci-

dcns ,quia rclacio tranícendenralis ell ciuídem rarionis

cum fubiefro, cl1ius e!l rclacio,cum non difünguacuc

ab illo'

relatro prredicamenralis . vel ell difiinéla

fuo fundamento, quod probabilius exifümauimus in

Logica, & lic omuis ell accidens , vcl cll: indiflintla

fuo fondamenro , & tune e!l ciilfdcm rationis cum re,

cuius ell rclario ' ergo illa relatio , media qua accidens

comparatur ad fubflantiam ,

me,!i2 qua conllituitur

eff~

virrutis fubllamire ell: accidcns:ergo

accidens

producir in virrucc (ubll:amire,prcducit in

vi~turc

acci–

dentis:ergo accidens producit fubll:antiam ,

caufa

principalis•

. Tandem

lle

argulncncot cum P. Hmtado;t¡uiacon-

bnget Ía:penumero, nullamdan cauíam p11nc1palem

fubll:ami:r, ícd accidens propria fua, folaque vinme

dfe in omni genere caufo: eflicicntis fccundx ad:rqua–

tum principium [ubfiantia:

qno in Philofophia nihil

dicctur abíurdius, vt

iplis terminis parere videcur,

Probar\Jr coníequemia in medium produél:is exemplis

quibus

moueris ad

tll3Jll

fententiam: ferrum ,

~·

producat ignem, & calor ll:crcoris producat viuentiá

ex putrefaélione; tune ferrum non ell caufa ptincipa-

lis ignis ¡quia ferrnm ex natura

fua

no11 continet ioné,

imo hac ratione tribuis accidemi totaln agendi

vir~1ré,

quia ferrum non poccíl: concurtere pcr fe ad ignem;&

in generarionc viucntium patet , quia terra , aut ll:er-

cus non funr cau(re principales viuemium ; tune fic;

ignis

quo prodt1é\:us fuit calor in ferro, non ell:cau-

ignis produéli per calorem , quia fuppono , talcm

igncm exrinélum, cui íic cxrinél:o milla pordl coo–

uenire phylica caufatio

quia quod non dl, non opc-

racur