The(auri
1
ndici
'iitulus
1
X.
Cap. X1
!.
1
turatn, dum patrire affeétu
oblit~1s
contra LuGta–
nos fulminat,doltifiimus,& elegamifiimus Luíi–
tatms. Sed1lliusa1Terra videamus.
Primr1m
N11111tro q11•rto.
Cum aliis Societatis nofirre
illi1t4
AJF•
Maoifirís
aflirm~t
negotiationem
dfe
licicam,
!~'.'"i;:J
&
li
Mercacores ordinaciones Regias frruem de
• "" · examine circa ciculum feruicucis fuciendo. Se•
cus
G
alijs modis teruos emant , prout fucere' di–
cunrur , infcijs Regijs minifiris, ad quos ifiud
exah1en fpeéht , qua ex parre emptio de manu
¡leccacorum non caret (crupulo,G pta:forcim acce–
'dac v<!rofimilis gtlerimonia ferui, quod iniufü
fit
faáus feruus , quamuis regularicer non tenearur
1
herns teruo crcdere,af!irmanri fe iniuM feruitute
detlneri,& modo, quo id faétum fuent, narrami.
Smmdum,
Addit
11i11n.
eodmz
ex aliis. Si Mercacor contra
circa
m•X•
prxfcripram
a
Kege formam feruos mal& fide
tim empros
cnierit , nec pauciores illi fint refpeétt1 aliorum ;
bon¡&.¡
qui fum empci bona fide, quia forma femara, &
m•
•JI
'·
•omnes ira
~dnlixri,
vt dicerni non poílim; omnes
·mJnumittendos, quia melioreficondicio inn9-
'ccmiurt1 : fi autem pauciores fint iniufie empti,
ompes polTe vendí.
Nmn amem
5.
&
6.
juJ<ca
"propriam femenciam aíferir, qliÓd Gue numerlls
diétorum xqunlis
fit,
Gue inxqualis, & culpa
M ercatorum euenerit, nullum po!Te vendí, quia
· ··- culpa empróris non deber cedere in iniuriam
in~
~ocemis,
qui íibi iaél:uram &bet ?mp1,1rare.
'5i
aurem fine cul¡>a Theologid,o\ittendas dTe for–
tés ihter lerlios, ex eorum con!enfu ; quod
(j
tt:iluam', ad id compelkndi
a
Mercacore , qui
c!omlnlJs eius multitudinis exiftit, ve! ab ordlna–
rid fudice; quia nonefi xquum quempiam dam–
nuth adeo grálle fine foa culpa pari 1 immo eriam
fi clllpa tamum fuerit venialis; quo euemu pro–
t,onionarnm culpa: ramum damnum fubeun–
dum. Et
hbc
eífe melius ait, quam
G
ditatllr
poífe omnes vendí, fod admonitis empcoribus de
incenitudine [eruirucis , quod etiam viderur
ptobabilc reputare.
~od
fi circa libermem
dublum occurrat, pro illa eífe in vcroque foro
judicandum , fi xquale
fit
dubium pro foruitme
affirmat
n11111.7.
196 N11m.
8.
&
faquentib1e;
:•
iniufiam
Hfe
noi.•rl~
negociatio1lem ofiendit,aflirmans,nor. folum an–
comimnr.
te emptionem, fe'<! eriam pofi empcionem, teneri
'Mercafores indagare veriratem; quia fum mal
re
fidei po!Tdfores; quod
G
indagatione nequeafü
verun;i titulum feruitutis deprehendere ; teneri
mdnumidére. Si autem bona fide emerim, ad
inuefiigandum fimilirer teneri
:
vericare aurero
non explorat:l teneri refiiruere, iuxta diéta
1Jt11J1.
192.·
&. prxter iniufiurñ cic\Jlum feruicucis, addit
iniufiitíam aliam ex eo quod miferi ifii ceni11imo
mortis periculo in nauigacionibus exponumur,
vt quocidianis experimentis confiar. lcem ex eo
quod piures ad laborandum in auri, & argenti
fodinis emuntur, qui labor illis incomporcabilis
efi,
&
ad quem, niíi morre digni, nequeum con–
demoari. Addit autem ex P.Suario poífe liciram
eífe erñptioném ad laborem tálem,
íi
illis rafis la–
bor iufio aliquo precio compenferur, & in naui–
gatione
coinmod~
illis prouideacur,vr poffim re–
fpirare. Hoc enim ex magno rorius orbis com–
rnodo fufüneri pOtefi, dum aururn ,
&
argen–
rum erultur generaliter profmura
:
ha:c doéh1s
Pater fufi1\s illufirac:i.
•
197 In quibus placer quidem émptionem
or•inoti~
efre liciram, quando Regia in ;¡¡a prxlcripca fer-
nes Regiu.
u~mur,
quod ira doéti!limi
Par~es
judicarunr.
'::l:";;'.
S1wt & fcrupulum pro non feruans; nec leuem
ragr•~i
illum fupere!fe. Hoc enim ea ofiendunr,qu:r pro
ter ftrupu–
iniufüri:l contraél:us
~uiufmodi
ah eodem alfe-
kftu.pti–
runrnr. llla Gquidem plane o!lendum Regia
"'.'"':lt"''"
~rxfcripca
non ltrUari,vt in
ralibus.vid~mus
c.on-
~;;; !~'
ttngere. Pro quo efi 1d, quod annts h1s prox1mis
élri"4m.
in Paraquaria efi aétum regione. Lufitani enim
Ponus
S.
Pauli indigenx & Paraquariis finirimi,
·armara manu in eos fapius irruperunt ,
&
inre-
-gros populos ad fidem Chrifiianam indefefiis
Jaboribus Patrum Societaris nofirx reduétos ,
pofi ca:des, & crudelitlimam vexationem, op-
prelTos vinculis in BraGliam deporcarunt; vbi
eos vti mancipia, pofipotitis humanis & diuinis
legibus, neque attemis Pomificiis cenfuris, labo-
racuros Gne humano folacio diu, noétuque, ven–
diderum. Vnde pro defenúone oporcuir inno-
cemes armari, vt iam non audeam ad prxdam
huiufmodi it:i confidenter inhiare.
~re
ergo de
(eruatis Regiis ordinntionibus apud ifühiopes
-poflit pr:tfumptio íuffragari : Fic igimr ex c!iétis
fine graui fcrueulo fiare non pofre emptionem
apud nos,quando tales fum venditores.
198
lam quod ad proximos-aicinet. Si cul·
Circ•w~·
pi Mercatoris accidit, omnes debere manumit-
ditiontm,
\
ti; videtur opcirna ratione fundari. Po!Ter t:t-
cummixtio
men numerus iniufie
emptor~m ad~o t~e
exi-
~
1
'
9
7.qrt.2
guus,vt non deberer propcerea vendmo ahorum
impedi1i.
~
euentu iuxta conielluras agendú,
ve ICilicet cor ext.ahamur , quot iniufie empci, in
·quibus véroftmilealiquid apparear, licer non ira
fundamm , vr probabilem falcem poflic reddere
perfua!ionem : & cene inrerrogando emptos vix
efi credibile non pofTe veroíimilem nociciam
hauriri.
~od
aucem ad forres attinet , valde vi-
fil!!id dt
detur difficile : iil enim fianribus, fiare etiam po-
for1ibru.
tell magnam i11 feruimte copiam eorurrf remane-
re, qui nullo ad illam tirulo poífunt addici,
&
confcnfus quidem eorum, fi demr, non efi foffi-
ciens , quia inuiti fucium inrer angufiias
dep~e-
heníi, calivolentes fe fortuna: commicrere, dum
aliam non inueniunt viam recuperandx liberca-
tis. Ab heró auretn compdli nequcunt, quia non
efi vetnm efredomiuum mulcicudinis,fed eorum
tantur\J, qui litice empti fum. ludex aucem Hi.._
fpanus-non efi competens refpeétu innocentium;
eo enim ipfo, quod
iniufi~
empri func, alterius
fori cenfomur, ad quod ame emprionem perti-
nebant. lrem iudex nullum·porefi innocemern
a~ feru~tuten't
obligare.. :Videcur ergo res ifia
t~-
Yerojimi–
!hmo1110 eolilmdem dtrtmenda, & verofim1h-
úor
refolu~
bus vtendutn co11ieéturis, vr icilicer alij de aliis
tio.
imcrrogentur, ab inuicem• fcparati. Poífe enirn
queritnonias i!lorum eífe verofimiles ipfe P. Re-
bellus affirtnar
izliin.
4.
ve iam vidimus , & addu-
éta quidem ofiendunt , vendí non póífe admo-
nicis emptoribus, quia iniufiicia relpeétu inno-
cemium non cefrar ex eo, qui neque rigeroío
pretio , neque moderato vendí polTunt, ficut nc-
<Tue emi.
Et
quod ille addit de fauore liberraris,
hoc videtút probare: qu(J cum dubium requale
fir
circa.quemliber illorum, quod fcilicet, feruus,
vel non feruus, pro Gogulorum efi iudicandum
libertare.
199 Q:.od