Previous Page  283 / 490 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 283 / 490 Next Page
Page Background

Circa Jndorum mercedem extramtneraJ laborantiüm.

i 63

!J)e obligA

t iom refli·

t utionú in.,

ftlfotu.

l~

'

ne

durn

viui pro mortuis coguntur foluere, pau–

peres illi grauenrur , quod grauamen eo

p~él:o

deuitatur.

,

6C?7·

~od

ad refütutionem fpeél'at, animad–

uerfum eius obligationem non oriri ex radice,

qure in propofitione cafus indicatur, quod fcili–

cet res pbs valeat, quam artificis labori

delci:

tum.

Sic

enim frequenter euenit,vt

qui

eft prre–

cipuus in aliqua Officina ,

&

ad cuius regimen

inferiores Officiales funt foliti laborare, oél9,aut

etiam duodecim accipiat pro eo ,

pro

quo qua–

tuor tantum contulit Officiali : vnde neque ex

eo quod Indorum opera plus valeant, quarn ip–

fis

eft impenfum , in eo debeant partem habere

pretio. Radix ergo allegationis alia eft, fcilicet

defedus competentis merced is, & violentus la–

bor , contra Indorum libertatem.

In

eo aurem

quod innuitur, videlicet Indos id, quod cornmo–

do

alioru.m faciunt , fuornet ipforum facere po–

tuiífe ; tune quidern in coníiderationem veniet,

~uando

illi

íic erant ad laborandum difpofiti ,

&

a

Prretore , aut Caciguio funt impediti ;

tune

enim obligatio reftitutioniS' vrgebit : kd non in–

tegre, quandoquidem non eft foblatúm lucrum

in aél:u, fed in potentia

&

fpe.

Et

ita folutio pro

diél:o lucro, arbitrio víri prudentis facienda,ficut

&

compenfatio pro inrequali mercede,& violata

libertare, cornputandum eft fi:ipendium, quan–

ooquidem id ' quod lucri

obuenturmñ~rat

J

la-

borando, & non aliter, obueniffet..

N ota1tdt1

608.

Et

hrec quidem ápud Auél:orem, pro

circA refa·

quibus induél:a nullius alterius

am~~oritas

, ÍUnt

/111iormn.

enim adeo explórata , vt fuperuacuum

circ~ ill~

vifurn fuerit patronos aduocare

:

ex quo v1den

forfan poífet res

eífe

opinabiles,vt eíle illre folent,

pro

quibus ·citantur Audores. ClEod equidem

ad eorum erraticas cogirationes profligandas de–

ferui t, qui vt iniuftos agendi modos lucris infi•

ftentes tueantur , ad confuetudines prouocant ;

curn tarnen illre eífe rationabiles debeant,vt

Iu–

ra clamant,

&

a

Nobis eft etia1rt frepius concia•

ma,turn.

Qp~m

autem

a

ratione aliena

lit

pr~fata confuetudo , vel nemine probante , patebit

oculis Chriíl:ianis.

Et

de hoc

a

Nobis diél:um

Tit.I. T/Jefauri

n.t29.

de agriwlarurn tenui

íl:id.

pendio)oquentibus,ficut

&

de paél:orum

n.Ijb.

vbi &aultum diximus, Regia circa ho.c excu–

bante pietate

&

iuftitia pariter,

vt

paruulis auxi–

lio tali egentibus, quod Regia efr Maieftate

~i:

gniílirnurn , confulatur.

Pro

quo fic Ca:ffiodort

c"ffiod~rtu.

ver.bis Theodoricus

: Cordi nobis eft

,

cunéfos

ih

commune protegete;

fed

eos maxime,

qu.os

fibí no•

uimus

defuiffe

,

fic

enim

iequitatis libra[eru11.bitur,

ji

auxilium largíamur imp"ribus

,

~

f!1Ctum noflrí

pro paruulis, ín{olentibtts opponamus.

Si

e

ille.

.

cirea

obli·

609.

Sed circa

refrit.~tionern

pro violata

l.i:–

gationemre·

berrare, de qua nuper diél:um, non vicletur eífe

jlitut.ionu

confta'ns Auél:oris rnens, in cafo etenirn propo·–

ob

vrolatAm

fito

ei affini, de quo

Rc{olut.prued.

de Indorum

l1hertAtem

¿· .

'd

d b ·

r'.

e

fil

"''

Jlet

ad·

ven mone , 1 negar , quo a 1pio IUetat a

r...

"erfumfo·

maturn. Cafos

fuit

eius , qui oél:o Indos

a

Co–

lutionú .Au·

mire delVillar Ímpctrauerat pro excol.endo prre..

ilor.

dio,

&

eos ante p1ortem ne-poti legauit,

&

qoo..

rurn con6rmationem legatarius

a

Marchi<?ne de

Cafrete fu cceíforeProrege informatione efl:

prre~

uia confecutus. Cum autem terras reuera non

habcret,

qt.libus

cxcolendis1

poífet illos

ap'plicar~,

alteri eos vendidit fub penGone annua

ducento~

rum

oél:iregalium.

Et

contraél:us guidem repro:n

batus eft; íicut huiufrnodi alij, de qu ibus

refolt1-

tione pruedenti

, annuentibus viris alijs doétis,

pro quo fic ille claud it propria manu, notis cha:..

raél:eribusr

Ad bunc cafum reJPonderunt

poftea alij

P . Auil~.·

Theologi Limre,

&

omnes conuenerur:it contra•

él:um fuiífe iniufturn, & quod

N.

tenebatur du--

centos oél:iregales refrituere , quarnuis erga eos,

'quibus erar facienda reíl:itutio non coníenferunt•

Mag.Lorenzana dix it faciendam Indis, Fr. Ro-

chus emptori,

&

hoc cerrius reputo (

vt

in Con.a

filio dixi) in foro confcientire loquendo,quia ille

non ernit laborem Iodorum,quandoguideln

ip""

fis

rnercedern pro eo foluebat , !ed prrefumptum

ius, quod venditor erga illos haberet:

&

ita prre.:.

diél:i oél:iregales

funt

ernptori refriruendi , cum

eum ob malam fidem non conftet

a

iudi ce con•

demnatum , vt de Simoníaco prerio aíferiturc.

Animaduerterunt etiam.

I.

quód

fi

Indorum

'aligua interuenit vexario , eorum principalis

cauífa fuit emptor, fecundaria vend itor: &

ego

approbo.

2.

lreíionem libertatis non eífe pecu-

nia cornpenfabilem fimpliórer acceptam fine

damnis alijs,

.Et

approbo

:

diél:is addens videri

mihi probabiiius in orn ni euentu deberi Indis

eam rnercedem , qure volunrarijs: nam aíligna.o

tio & impartitio venditorifud:a, fuit inualida

&

nulla, in falfa relatione fundata,

&

ita lndi libe•

ri ,

&

nullo

aflignationis ligatí vinculo, remanfe-

tunt.

Sic ille.

6

IO.

Licet autem pro neganda obligatione

F1mdamtn•

ob

lrefam Hb'ertatern, nullurn neque ab ipfo, ne-

ta pro

id~

que ab alijs fundamentum a0ducatur videtur

poífe probari.

Primo

, quia libertas efi bonum

fuperioris Ordinis , vnde nodalmurn carmen

Non bene pro tato liberttU f!enditur aura.

~a

ratione neque damna in vita, falute, &

fa..

roa pecunia €omperiíabilia Íunt, iuxta rccepram

grauium

fyriptoru~

fententia01,

pro qua vide

ri

poteft

P.

Leílius

lib.

i.

de

luft~

&

iur.Cap.9.dt;

b.

23.

&

Cap.11.dub.16.

d_e

quo

& diél:um.a

No–

bis

tit.6.

~ap.

3.

n.ii.

Vbi piures qt_Joad corpo–

ralem lrefionern adduél:i.

2.

quia radices obliga–

~.ionis

hic videntur locum non

hab~re

, guia ne•

que ex re accepta , neque ex iniufia acceprione,

quas communiter Dadores af1ignant de

refiitu•

tione agentes.

61

I.

Nihilo~ÍnÚ~

vetoflmilius appafet

op•

Conttarium

poíitum , quod & diél:um

a

Nobis

citato 1oco

Jlatuieur,

&

Thefauri Tit.fcilicet 6.nu.24.

Vbi reftitutionel?

prob

4

tur.,

faciendam eífe ftatuimus pro recluíione Indorú,

qua ad

labora~dum

adfi:ringuntúr ,

&

ptobRUi-

mus

ex

eo quüd

fit

illud genus captiu it_atis; fic ut

autem in feruis illud eft ptetio reftimabile , ita

&

in

Indis. .Prreterquam quod in eo eft manifcfta

darnnificatio , ex qua

~tiam

oritur

refrít~

tionis

obligatio, vt Doélores de illa agentes ob{eruant,

quia illa lntelligitur nomine iniuftre ac eptionis,

proquo Catdinalis Lugo

Tomo

1.

de

Iufl.Difj.8.

num.

2).

quicumque enim alteri damnttm infert,

aufert aliqúid ab eo,

&

fic dicitur

teneri

ratione

in~

iuffuVccepf.tiohis,

~t ª.i~

P.Leílius

(upra

Cap.7.

nu.

P. Leffiu~.:

Hj.

cr .

Per

iniup arn

aueptionem.

Atqui in

cafu ,

de 1quo agimus aliquid auferrur ab lndis,

fc ili cet libertas , quandoquidern more feruorum

v

.nduntur

:

ergo obligatio

ex eo

reíl:itutionis

infurgiEd