746345

Traél:. De virtute

F1dei

diuin~,

cerní ínter fignum produél:um ab vno ,

alío.

8 3.

Arbirror e1iam elfe omnino certum, nul-

NuUum

•JI

lum cíle lignum producibile ab homine , quo

.!J::::~ h;~

vtitur ad loquendum , qnod non

lit

indifíe-

109,,,.,¡.,,, ,

rcnsad loquc11du1n ,

non

loqu~ndum

; at–

q11od non {ir

que ideo non Íequitur , non pelle hominem

indifferens

producere illad lignum, quin loquarur fer–

loq~rn-

maliter: fignum enim , que frequentius ho-

t:•:;nc:,:;~ m~nes

.vcuntqr, qaodque videtur mag1s pro-

pnmn illornm ad loe¡ • ndum, ÍUnt voces de–

articulat:e lignificatiux ; certmnque eíl:, pelle

p1'oducere illas , quin loquatnr ; poteíl: enim

illas voces efíormare fol1nn ad cxercendam

vocem , ad repetendum aliquid , vt memo–

ria: mandet, ad idem repetendum íemel me–

morix mandatum , vt fixius ,

tenacius in–

h:ereat : idemque poteíl: elficere horno coram

aliis , vt iíl:i experiantur memoria: fidelem

tenacitatem, vel ad alios fi11es políticos: idem–

que poteíl: pra:íl:are circa Ícnpruram. Prxterea

porfet home efíormare voces medio aliquo in–

íl:rumento, quod ea arte erfet compofirnm, eo

ingenio temperarum , vt ex motu aliqnanun

rornmm vel aliorum corporum, ingrdTU,

egrelfu acris per medias fiíl:ulas ederet voces

dearriculatas , quibus vti polTet ad loquen–

dum,

eilet mmus , ..

folum ad felliuam

curiofitatis voluptatem , vel ad pompam Íu:e

artis oltentata:

: Q!iemadmodmn Angelus

porfct mouerc linguam ahcuius beati,

me–

dia illa efíonnare' voces humanas ,

íolum

ad oíl:en!ionem [ua: potell:atis in motandis

corporibus.

Hinc colligitur ad loquendum formaliter

JIJ

la<utio:

per hxc fign:i, non íufficere íolam produél:io–

:;1:,.

~~;=~~

nem

ill~rum,

Íed

vlt~rius r~quiri

intentionem

tio loqultis.

loquenm modo exphcato

dij

faU.

3. quo

amando leél:orem.,

5 .

Se~ r~fiat

examinandum ,

qua1~do

virrus

§l.!!•náo

vi·

vcrnc1tat1s obliget ad profercnda 1lla verba

t11ci111s

,b¡;

con formia iudicio profcrentis '

N.un

locutio

g11 •d con,

dependcret ab intentione proferentis fignum,

~';';¿:"1:i1;.

vole.ntiíque lo9ui,ve! non loqui

~er

illa

.fig1~a,

ciOI

poílct horno 1lla proferre ,

iurare

111

c1r-

cumíl:antiis , qmbus homines

e.xillimarent

illnm loqui ;

tune non loqueretur ex defe–

él:u imentionis loquendi ; cxmdeque Íequere–

tur , quod non elfot periurus , neque mcnti–

rernr : Hoc tamei, Ícatet eiídem inconuenicn–

tibus , propter qua: cenÍctur me11dacium ma–

lum ,

illicirnm; eo enim modo loquendi,&

abutendi verbis ,

impedirerur commercimn

humanum , aliaque damna ex mendacio reÍUl–

tanria naícercntur.

Cuí oppofitioni reípondeo, quod quando

Rcfponfio

figna Íunt talis condirionis , vt home poffit

11•flr,..

loqui perilla, obligar virtus veracitatis ad non

proferenda 1lla in ralibus c1rcumíl:antiis , qui–

bus percipíenres illa ligna cxiíl:imarent illmn

loqui ; licer enim ipfe nollet loqui per illa

ligna, non ideo tamen purgaretur

peccato

contra

ver~citatem

; quia

licet illa prola-

'f/;';,~::fi~;.

tío non videatur

lo~utio n~etaphyfic.e Ímnpr~;

poteíl: rnmcn ceníen locuno formahs morahl'

"" '""'

ter, vel xquiualenrer , vr alij loquumur,

qui~

verba

funt

impolita ex iníl:irutione hominum,

rcipublica: racionalis ad exprimendum no11

íolum obicél:um , íed etiam mentem ,

vo–

luntatem loquemis ;

ideo ratione vcracita-

tis tenctur in tali occalione abllinerc

prola–

tione illorum vcrbomm , vel ad proferenda

illa conformia iudicio foo : Q!iod

non abíl:i–

ncat

tali prolatione , peccabit contra vera–

cirntem, racione confeníus, imentionis ,

ordinationis debit:e , licet delit incentio ,

ordinario elicita : Q!iemadmodum fecundum

probabilem Ícntentiam P. Vaíquez

dijput<ftio–

ne 6. de matrimonio

cap.

laudatam

P•

Turriano

tomo de iriflitia, diJP11t11t.

64.

de ejfi–

cacirare promiJ!ioniJ

d11b.

Promíffio eriam

non mutua, acceptata tamen obligat, eriamli

fiat ab eo, qui vult non promittere ,

habeat

verum animum preferendi externa v.:-rba pro–

mi!Iionis,

pcccat contra vcracitatcm , &

fideliratcm racione confcnfus ,

intentio–

nis debita: , licct non lit elicira volicio Íe

oblig:rndi · alicer enim rueret

conu~n~us

hu–

manus : circumíl:antia amem , qua ceníere–

rur ea pronuntiatio

form<lir.:r

marah~er,

vel virrualirer locmio , elfc::t profrél:o illa,

in qua alío

ex capite polirinc non

con–

lhret , h ominem nolle loqui , vel quia id

ipíe

profiretur

exprefsc

Íe

nolle loqui,

vel ex

aliis

lignis

comperiremr

pr~dentu : qme

tcíl:atiílima

Ínnt ipfo expen–

mento.

Hincaícendat mcns ad Deum, qni procul–

dubio etiam hab t huiuímodi figna, quibus

poteíl: loqui ; qu:e figna polfunt fieri

Colo

Deo , vel etiam ab aliis caufis fecundis:

er–

tum namque eíl:, multocies loqui Deum ho–

minibus per verba externa,

etiam per co–

gnitionem jmaginationis : Q!ia: ligna ,

'voces poteíl: inmati Diabolus, limia Dei, vt

irridet T ermllianus ,

ita ía:pi!Iime decipit

homines , affirmando

íc

elfe Chriftmn,

Deum; quam locnrionem homines fimplices,

lenes corde, dum non d1Ícernunt , cr<dunr,

decipiuntur : de quibus vocibus,

fignis

indico ídem , quod dixi de vocibus humanis,

Ícilicet, polfe Deum vti illis ad loquendum,

vel non loquendum ; Íed ad alios fines

Íe in–

tentos :

cum pollit vti illis ad loquendum,

virtus veracitatis obligat Deum ad non vten–

dum illis in concuríu circumíl:antiarum , qui–

bus percipiensilla ligna exiíl:imaret prudenter,

Deum loqui per illa , quia non haberet vnde

polfet colligcrc pofitiuc, Deum mnc vti illis

lignis ad alíes fines Íllx pcouidentia:, nifi ipíe

Deus id explicaret, vel ex aliis circumíl:antiis

prudenter poffit id colligi pofitiuc. Tandem

exiíl:imo certum ( fuppofira íementia admit–

tente , Deum poíle fe Colo producere aél:um

imelleél:us) exiíl:imo, inquam, certum , polfe

Deum lot¡ui hominibus per produél:ionem

aél:us intellcél:us , etiamli talis 'aél:us polfet

pcoduci

cauía aliqua fecunda ; per aélum,

inqnam, que home cognoícat obieél:um,

limul exiíl:imet Deum idem fentire de illo

obieél:o , coníequemerque in circumíl:antiis,

quibus crearura

intelleél:ualis non haberet

principia ,

fundamenta, quibus polfet pru–

denter iudicare, Deum vci illis fignisad alios

.fines ,

i1on ad finem loquendi ; mnc íanc

obligatur Deus virrute veracitatis ad non vten–

dum fignis falfis ' vel obligamr abíl:inere

produél:ione rnlium

lignorum , íitb talibus

circlllníl:antiis.

Hinc facill: reípondetur obieél:ioni propo-

•

lira:

88 ,