107
108
! 10
460
De
V
erbi
Oiuini
terir eífe ah Agente,quod non exil1it. Er rarib
cíl: , quia omnls aéh1s fecund11s pr:l!Íopponit
11él:um primum:fed aél:io exill:cns,:& effeél:us
el\:
all:us fecundus:ergo íupponi ealium aél:um pri–
mum exiíl:enrem,quia implicac quod aliqua res
det eífe limplicirer non habens in
re
illud
e{[c
fimplicirer,quod.
cft
all:uahs eífemia,nam eífen–
tia mere poffibilis , qualis eíl: eífenria rei non
exiíl:emis abíolutc eíl: non ens, & nihil; quod
non íolum non poteíl: eífe cauía , verum nec
principium,vr oíl:cndi in phyíicis diíputans de
priuatione.E rgo caufa non cxiíl:ens non poreíl:
operari.Concra fecundo : ergo materia prima
corrupta poreric·eífe cauía mateiialis forma:.:
fed hoc eíl: abli1rdum,quod negant Aduerfan¡:
ergo,&c. Probacur prima coníequencia,vr ali–
qua cau
fa
operernr, íu/Iicit quod exiíl:at in
ra~
tione caufa::
(cd
runc mareria prima exiíl:it in
ratione cauf;c : imo exiíl:it formalirer ipfa ma–
teria prima: ergo poreíl: eífc cauía. Probarur
minor,tunc
propri~1&
formalirer exiílit rnarc–
ria prima,quando cíl: exiíl:cnria illiusiíed adhuc
dellrulh mlleria prima eíl: exiíl:cnria illius:ergd
exiíl:ir proprie,Probatur minGr,exiíl:enria mate–
ria: prim:r:,in íententia conrraria , cíl: íola exi–
íl:emia forma::íed adhuceífct exiil:enria forma: i
ergo tune eífet cxiíl:emia materia:, arque adeO'
poífer cauíare marerialicer formam.
~ano
íequerecur quod íi aqna calefierer a!J
ignc,quia e!fet agcns fortior, quam cífec aqua
in reíiíl:eocia numquam aqua poceíl: reduci ad
priíl:inam frigiditarem,eriam amoto igne : fed
hoc eíl: contra experienriam : ergo agcns non
exiíl:ens non poteíl: oper•ri. Probarur íequela,
quando eíl: eadem canfa, idem deber cífe
elfe–
étus :.fed tune eífer eadem caufa refpeél:u aqua:,
quia
d~
ignis:ergo deber eífe idcm effeéh1s
itt
aqua,Ccilicec ídem calor.
D ices quod caofa
V[
operetur,debcc erre ap–
proximar'!- p•(fo,cumque ignis non
fi•
appro·
ximams paíl:o,inde eíl: quod 116 poffit operari,
Sed contra, ignis eíl: approximarns in ratio–
ne agentis,& cau(a:: ergo pote!l operad. Pro–
barur antecedens, eífe cauía: vt talis eíl: effe–
él:us: fed effcél:us ignis cíl: maxime approxima·
tus in racione cauía',quia cfi approximarus per
fuum elfeél:um:ergo ignis cune operatur. Pro–
barur coníequentia , íicur approximacio
eíl:
conditio, ira
&
exiíl:enda, imo exifienria
el~
m2gis inrrinfeca condirio,& in no!lra fententia
eíl: ratio formalis operandi:Ced foflicit ad agen–
dum exi!lentia cauía: non in racione enris,íed in
t alione cauía: per cxiften tiam effeé'tus:ergo po–
tiori iure fufficiet approximario
in racione
cayfre pcr efftltum:ícd tune ignis eíl: maxime
pra:ícns,& approximatus in rarlonec2ufo:,quia
eíl: per ctfcéh1m inrimc vnitum paffo:ergo runc
operabitur confrruando calorcm in aqua:ergo
3qua numquam reducerur ad priíl:inam ,frigi–
ditatem,quod eíl: contra cxpericntiam.
Quimo,
e~iíl:entia
cauía: vt talis eíl: diíl:inéfa
realirer ab cxiftrnria elfeél:us; ergo exííl:enria
cffelh1s non ell exiftentia cauía:. Antecedcns
patcr in noíl:ra Íenrenria , primo, quia c!fenria,
&
ex_ííl:cnria non diíl:inguun rur realiter: Íed
eiTe1111a cauía: diíl:inguitur realirer ab cffcntia
efftél:us:crgo exillcmia caufa:,& cxillenria ef–
fcél:us real11cr di!lingunmur. Secundo confi–
deretur Deus,quarcnus cíl: caufa rerurn,exiften–
lia Dd cll: Deui, & ideo
a
íe,
&
in<lependtns:
fcd omnis exiíl:cnria effcél:us ell: creamra
>
&
ilepcndens eífemialicer
a
Deo: ergo exillencia
caufa: vt ralis non cllexiíl:emia effeél:us.Maior
ell euidcns , quia íi exiftcntia Dei vr cíl: caufa,
bon dfer independens & Deus , vr eíl: caufa;
effet crcacura , quod eíl: abíurdum , minar
etiam parcr: ergo exill:emia D eo quarcnus cíl:
caufa eíl: diíl:inél:a ab exiíl:entia
'~
él:us ,
.&
ra–
tio generalis ell:, quia exiíl:entia ca11ía:
porcll:
íe~arari
ab exiíl:enria dfeél:us
: ergo etiamíi
extíl:ar effeél:us , dum ramen non exiíl:ac cau–
fam per propriam exiftenriam , abíolure non
cxiíl:et caufa: ergo abfolure non erir ens:ergo
abfolute non porerir producere. Pacer vltima
coníequenria,illud quod abfolute non cíl: ens;
non poteA: producere abíolurc phyficc,& rca–
lirer : fed caufo non cxiftens abíolure non eíl:
ens: ergo non porerir produccre phyíicc
&
tealiter.
, Obiicis "prin o S.Paulum
4d
Rom.
7.
&6.
ad
Eph<f.
.1,
&
alibi Ía:pc ligrnficanrem pra:di&as
3él:ioncs
&
paffiones Ch riíl:i dfe canfas noíl:ra:
iuflificarionis : &rcíurreél:ionis, quod ell: con–
forme loqunrionibus S.Ambroli1 íuper
Pfal.;6.
cxpendcns illud /oa11.11Quod faél:um eíl:
111
ipfo
vita erar, & S.Thoma:
~.
p.q.56.arl.1.ad¡.
Reípondeo ibi eífe íermoncm de cauía mo–
tali '.
v~l
li loquatur de phylica , id congruet
pra:d1~1s
opmbus pro diffcrentia remporis ,
qua
c~tíl:ebant,
non vero quando iam ceffa–
runr, vcluti quando Humanirns dicitur caufa
ralium
op~iu':"
; id excipiendum cfi pro tcmpo–
re , quo ex1für, non vero quando non exiíl:ir ;
vel quando ndn exiíl:crer , pra:diél:is
auterri
operibus Chriíl:i non eíl: triliuendurn plus entr–
gia:
p~y~ca:)
quam princi_pio,
a
quo egrediuil-
1ur
1
mmtrom Hmnanmm.
Obiicis fecundo varia exempia , prirnmn ell:
Sa~ramenrorum
phyfice cauíanrium grariam
eo 111íl:anr1 , quo non cxillunr. S.ecundum
c(l:
d.iípo'.'rionu_m, qua: prQducunr formam gcnl–
u
eo rníl:anr1 • quo non Íunr , quia perierum
cum forma
corrupta , accidenria ehitn reci–
piunrur in roro compoílro , c¡uo dellrnél:o de·
íl:ruuntur accidentia : ergo cauía non exiflcns
pore!l operari.
:reni~m
excmplurn eíl: deíump–
tum ex
mo~re v~uctmu~
, certum enim eíl: quod
non mfi vruenr1a mor1anrur: íed inílanti mor–
tis iam viuens non cíl:, licet fuerit roro co tem–
pore anrecedenti , & ramen illo iníl:anti di–
cirur effe vt moriatur , quia in illo iníl:anti vi–
ue~1s
morirur,
~arrum
exemplum eíl: wnti–
gmrat1s duorum corporum , qua: íufficir ve
vnum agar
JO
aliud : erge parirer (ufficier ar!
agendum contiguitas Ínter caufa:,
&
dfcél:us
c~iíl:tnr'.a~. Q_uinr~_m.
exen:iplum cíl: aél:us pri-
1111 domm•J non cocx1íl:cnns víui domi111j , eo
iníl:anri quo per donationern conferrur domi–
nium donatario, quin codeminftanri fir in do–
nante , alias eífet firnul
in folidum dominium
in duobus,
~uod
repugnar.
R cfpondeo primo. exernplo Sacramcnrormn
quod
<:o
iníl:anri adeíl: aliquid ccmplcns Sacra–
menmm in racione figni,atque ideo cune cfi eífc
Sacram~nri
compleciue , arque aclco poreíl: pro–
ducere phyficc grariam , quia phyficc exifiic
caufa illiLls,vr explico cum P.Suarez in mareria
de Sacramen tis. Secundo exemplo rcfponcleo
n~oando
íuppolirum,quod fcilicer difpoficioncs
exithntes in fubicao producanr formam geniri,
,
id
lrt