A
n1
phitheatrum Mifericordire..
;ft~*~***r'ft,.f1rft~?ft~~
VERSVS
XXV.
Et ponam
in mari
manum
ei11s,
&
in
flummibu.1
de.weram
erUJ.
Hc:brreis vcrfus
i.
6.
§.
l.
LrTT!!ItJE
Exros1T10.
Ampliruc'o
761.
~~~
MPL
r TVD O
reani Chriíl:i figni-
.Lh .
~" ' ~
;:,
l
re.gmr:-
~~t_j
ficatur aperte, quod quidem mu
1
fü.
ti ex iis , qui pro Dauide
i~perioribus
fie
1
tere, ingrnue profirenrur.
Ex
qbibus Theodo.
retus, Genebrardus, Vatablus, Agellius.
Et
quidem Dauidc:m in rnarc: fuum porrexiffe lm-
.
perium Aon legimus : Vndé non video
qt!Offi0
1
Card.Caiet.
do Cardinalis C aiecanus affirmet id deduci
~
J. .Reg. 8. lic
enim fcribit: [Et ponam in mari,
Mediterraneo manum eius :
&
in fluminibus,
D~u ·d¡ n~-
Syri;r vfgue ad Euphrarem , dexceram eius.
qn•<r
v~r(~~ ~10d
coníl:at adimpletum. 2.Reg.8.j Sic illc:.
pra:1en> ae
S d
,
.
·
b
d
·
aptilri.
e:
cerrc m eo cap1te nec ver um
e man.
Philifiha:os quidem edomitos ibi legimus,
qui ad Medirerraneum vergunt , cum fine in
parte occidenc:ili. At hoc non cfi in mari pofi-
d llius regni
tam
Dauid.ismanum, quod vlcerius defignac
traélus.
Jmperium. Alij autem reges, qui ibidem aut
fubiugati , ant fcrderaci dicunmr. minime ad
mare fpeél:abant, fed ad Orientem,
aut
Septell'–
trionem. Et dominacum quidem fupra ffumen
i..Reg.8.
Euphratern eo narratur loco.
'/I.
3.
Sed illud
v.
J·
vnnm cíl: flumen ; cum tamen fupra flum ina
dexceram eius, de quo
etl:
fermo, pofitam au–
Gencbrar.
diamus. Ex quo arg uir Genelirardus.
Et
licct
dic'i po(Iit plurale folimm pro fingul::iri poni ;
Plumir.umid quidern huic loco nequit adaprari : quia po–
no~ioenon
Útio dexter<r, qux guidem prz¿ipua eíl:, fu–
l-el
ne
Eu-
per flumina, magnnm aliquid,
&
facis proten-
p 1rates
CJ'.·
1i
.
fi
.
R
. .
1.
plicarns.
um
tn
1nuat, nec vnms
umm1s extrema mea
cencludendum : quando pra:fertim manus alia
fupra mare poíica pr:rdicatur. Vnde dicunc
ali¡ non folum Euphrarem, fed alia Mefopo-
Ianfeniu~
_tamia: Rumina deíignata , quod Ianfenio pla–
cuit. Sed id etiam .facile poceíl: impugnari
ex
Nec
~efo·
diél:is: quia pq{itio dextera: ampliffimum indi–
poramia.
cat dominarum ,
&
quidqnid Mefopotamia::
fluminibus clauditur, Tígri, inquam ,
&
Eu–
phrate' inter q ua:lira , valde eíl: exiguum; cum
tamen plus aliquid per poíirionem dexrera:.
quam per poíirionern manus in mari , videam r
.
indicatum. Alij Tyrios. Sydoniófque iuxra ma .
N ec
mans..
re accolcnces
;o..
aris nomine lignificaros volunc,
v ce
T ynJ
&
fl
.
-
.
E
h
,&
Sydonij
.
.
um.mum
n~mme
up ratem, ac
.pra:cere.aGeorgius
m.h?I. Sic
G~orgms
Scocus fuis expreíl
1c carrn1-Scocus.
mbus.
f ura
dabir
terrú
,
rnpido tfl'lts
gurgite claudit
H inc
rnare
Sy donio f a:rni'ldum murice,
&
1llinc
P almifer E uphrates.
~od
minime probandum, qu ia id arétat,guod
Vares exrendir,
&
ad vnam prorniíllonis tcr–
ram vari cinium
rcfer ri concend ir eximium ,
qu od foo loqu cndi modo vltra breues illos rer-
T orius or-
m inos coníl:at proterendum. Oicarnus ergo or–
bis impe-
bis rori us dom init11n excellens pra::faris verbis
num deíi
gnatum.
expre<.fm~1.
q uod
vu lgar~
noftra: femen ·
1.
fa-
tis aperta dc:clarat, cui pc:r omnia confentiun;:
Diuus Hic:ronymus in fua Tranílatione, San–
él:es-Pagninus, Vatablus, lufiinianus Genuc:n–
fis ,
Hebta:us apud Cardinakm Caie.canum,
eifdc:tn omnino verbis.
e .
'!ntitaliis quidem
•
verbis Paraphraíl:es; Chalda:us , fed fenfu
eo~
Chalda:
11
s.
dem
,
fic decens :
Et ftatuam
;n
regionibm
marü
regnurn eius
,
&
in
hü, qrú h"bitant iuxtn ftumina>
-
robur dex terit eius.
Pro c:odem Arias-Mon ..nus.
Arias-
Huius impon11m pelago mamímque, ac
Montanus.
Dexteram cunau ftuuiis timendam
:
Hunc colent territ
,
marequas oberrat
,
Fl11m;nafc ·
¡';
nt.
E fuo ergo cerebro
lic
ttic Campenfis
~
[ Ex-
Campeafü.
tendam maieíl:atem c:ius ad marc: :
&
lmpe-
rium cius vfque ad Euphracem. ] Exprellic enim
{fornen, quod Scriptura fobticuic ,
&
pro
mul-
tis vnum cantummodo cenfuit apponendum.
Stet ergo cocius orbis Imperium fignificatum
hoc loco , omni.u
;nquam, regionnm, qu:e
mari aut fluminibus cenninenrur : pc:r marc:
cnirn
&
flumina , etiam cerra defignata , quod
bc:nc a Vatablo diéh1m his verbis: [ Hoc
dt,
Vatablut.
fubijciam Imperio eius mare ,
&
flmnina Im-
\
·
~
eius ; multo magis terram,
qu~
illis efl
- ninor. Addir fiacim. Vel, ProteAdam potefta-
·•Aiem eins vfqm: ad mare. Laudet regnum Daui-
~
iis
ab ;tmplirndine.
J
Sic
ille. Vbi non efr ere-
, '.lendus id negare Chrilto , quod in priori ex–
F1ofüione eidem adfcripferac , cum illi foli pof-
, ir totiLtS otbis ck>minium conuenire : fed Da-
.uldi aliquornodo aptari poffe lignificar • quod
in Chrifrum pleniffime conferendum. Vnde cir–
c:i
Ver.
1
9.
ad illud :
Pofai adiutorium
in
poten–
te.
Sic dixera r :
Dauidem intelligit,
&
Chriftum
p er eum.
Audiendus ítem Cardinalis Bellarmi-
Card. Bel–
nus , qui rem vidctur penicus affecucus , fic
larminus.
enim fcribir : [Non enim Dauid habuir pore-
fi:acem in mari, fed in cerra tanturn, eáquc:
fa–
ris anguíl:a. Terra cnim promirfionis hcende–
batur vfque ad rnare Pala:íl:ina:,
&
vfque ad
eommo
1 -
flumen Euphratcm ,
&
non vltra. De hoc au-
íim.a expli-
crn Rege nofiro dicicur : Ponam in mari ma-
cano.
~ urn
eius, idefi , Dabo ei poteltacem etiam
in ipfo
r~ari ,
&
in omnibus fluminibus, ac
per hoc m ornni orbe terrarum : rnare fiqui-
dem cfi in finibus terr:z: circumiens totam rer–
ram:
flumina autem font in medio terra:. Ita-
que per mare
&
flumina intelliguntur ornnia,
fines
&
medirullimn , quod aliis verbis diél:um
c:íl: in Pfalmo
7
1.
v
.8.
Dominabitur
a
mari vf-
Pfal.
71 •
q ue ad mare; ideíl:, ab vno extremo ad aliud.)
v.
s.
Sic iJle. QE_i
eti~m
illud
Z acharitt
9.
"'/l .
I
o.
ad-
Zachar-
9•
ducere pomiffer:
Et potejfM eim
a
mari vfc¡ue
''•
1
º·
ad mare
,
&
a
fluminibus vfque
11d
fines
ter;I!.
Et
manus in mari pofita: nomine lreuam intdligi
volunt guidam, ex quibus Genebrardus, quia
Gc:nebrar.l.
fiatirn dexcera In flnminibns pofita nominarnr.
Pro quo videnda qu:e diximus
circA
".lerfom
I
4 .
Nocae ille
a
Propheta geíl:um diuerfa
&
oppoú-
Geílus
do·
ta
apprehcndcncis
exprdli.un.:
Vtrámq~e,. ~nqu~t, ~~n~~
1
~~s.
[Haber pro íymb
olo potdl:ans
&
domtntj.Qum
P
&
gefium exprimir extendencis
&
exporrigencis
in diueríum manus, vt oppofita apprehendat.]
Sic ille.
~iia
vero mari rnarc: oppoÚtum,Eoüm,
Flu~inu.m
inquam Occiduo, exifiimare <Juis potfec flumi·
nomine
ªº
'
·
.
'd
.J
mare
c¡ucar
num nomine mare ddign:.tum , rnxta t qnou.
incelligi.
haber P.Martinus de l\,oa.
P arte
2 .
Sing11lari1tm
P,lloa.
facrt1. Scriprnrt1.. lib.5.
nHm. 1.
Vbi ex Gueuara id
fiatUÍ[:
a
V~tufiiffimiS
enim poctiS fic appdla-
tlltn. [
Homerus enim
~
Hdiodus • ait ille.
G11euar,a.
Oceanum