746343

phitheatrum Mifericordire..

;ft~*~***r'ft,.f1rft~?ft~~

VERSVS

XXV.

Et ponam

in mari

manum

ei11s,

flummibu.1

de.weram

erUJ.

Hc:brreis vcrfus

§.

LrTT!!ItJE

Exros1T10.

Ampliruc'o

761.

~~~

MPL

r TVD O

reani Chriíl:i figni-

Lh .

~" ' ~

;:,

re.gm

r:-

~~t_j

ficatur aperte, quod quidem mu

fü.

ti ex iis , qui pro Dauide

i~perioribus

fie

tere, ingrnue profirenrur.

qbibus Theodo.

retus, Genebrardus, Vatablus, Agellius.

quidem Dauidc:m in rnarc: fuum porrexiffe lm-

perium Aon legimus : Vndé non video

qt!Offi0

Card.Caiet.

do Cardinalis C aiecanus affirmet id deduci

J. .Reg. 8. lic

enim fcribit: [Et ponam in mari,

Mediterraneo manum eius :

in fluminibus,

D~u ·d¡ n~-

Syri;r vfgue ad Euphrarem , dexceram eius.

qn•<r

v~r(~~ ~10d

coníl:at adimpletum. 2.Reg.8.j Sic illc:.

pra:1en> ae

S d

aptilri.

cerrc m eo cap1te nec ver um

e man.

Philifiha:os quidem edomitos ibi legimus,

qui ad Medirerraneum vergunt , cum fine in

parte occidenc:ili. At hoc non cfi in mari pofi-

d llius regni

tam

Dauid.is

manum, quod vlcerius defignac

traélus.

Jmperium. Alij autem reges, qui ibidem aut

fubiugati , ant fcrderaci dicunmr. minime ad

mare fpeél:abant, fed ad Orientem,

aut

Septell'–

trionem. Et dominacum quidem fupra ffumen

i..Reg.8.

Euphratern eo narratur loco.

'/I.

Sed illud

J·

vnnm cíl: flumen ; cum tamen fupra flum ina

dexceram eius, de quo

etl:

fermo, pofitam au–

Gencbrar.

diamus. Ex quo arg uir Genelirardus.

licct

dic'i po(Iit plurale folimm pro fingul::iri poni ;

Plumir.um

id quidern huic loco nequit adaprari : quia po–

no~ioenon

Útio dexter<r, qux guidem prz¿ipua eíl:, fu–

l-el

Eu-

per flumina, magnnm aliquid,

facis proten-

p 1rates

CJ'.·

. .

plicarns.

1nuat, nec vnms

umm1s extrema mea

cencludendum : quando pra:fertim manus alia

fupra mare poíica pr:rdicatur. Vnde dicunc

ali¡ non folum Euphrarem, fed alia Mefopo-

Ianfeniu~

_tamia: Rumina deíignata , quod Ianfenio pla–

cuit. Sed id etiam .facile poceíl: impugnari

Nec

~efo·

diél:is: quia pq{itio dextera: ampliffimum indi–

poramia.

cat dominarum ,

quidqnid Mefopotamia::

fluminibus clauditur, Tígri, inquam ,

Eu–

phrate' inter q ua:lira , valde eíl: exiguum; cum

tamen plus aliquid per poíirionem dexrera:.

quam per poíirionern manus in mari , videam r

indicatum. Alij Tyrios. Sydoniófque iuxra ma .

N ec

mans..

re accolcnces

;o..

aris nomine lignificaros volunc,

v ce

T ynJ

Sydonij

um.mum

n~mme

up ratem, ac

.pra:cere.a

Georgius

m.h?I. Sic

G~orgms

Scocus fuis expreíl

1c carrn1-

Scocus.

mbus.

f ura

dabir

terrú

rnpido tfl'lts

gurgite claudit

H inc

rnare

Sy donio f a:rni'ldum murice,

1llinc

P almifer E uphrates.

~od

minime probandum, qu ia id arétat,guod

Vares exrendir,

ad vnam prorniíllonis tcr–

ram vari cinium

rcfer ri concend ir eximium ,

qu od foo loqu cndi modo vltra breues illos rer-

T orius or-

m inos coníl:at proterendum. Oicarnus ergo or–

bis impe-

bis rori us dom init11n excellens pra::faris verbis

num deíi

gnatum.

expre<.fm~1.

q uod

vu lgar~

noftra: femen ·

fa-

tis aperta dc:clarat, cui pc:r omnia confentiun;:

Diuus Hic:ronymus in fua Tranílatione, San–

él:es-Pagninus, Vatablus, lufiinianus Genuc:n–

fis ,

Hebta:us apud Cardinakm Caie.canum,

eifdc:tn omnino verbis.

e .

'!ntitaliis quidem

•

verbis Paraphraíl:es; Chalda:us , fed fenfu

eo~

Chalda:

dem

fic decens :

Et ftatuam

regionibm

marü

regnurn eius

hü, qrú h"bitant iuxtn ftumina>

robur dex terit eius.

Pro c:odem Arias-Mon ..nus.

Arias-

Huius impon11m pelago mamímque, ac

Montanus.

Dexteram cunau ftuuiis timendam

Hunc colent territ

marequas oberrat

Fl11m;nafc ·

¡';

nt.

E fuo ergo cerebro

lic

ttic Campenfis

[ Ex-

Campeafü.

tendam maieíl:atem c:ius ad marc: :

lmpe-

rium cius vfque ad Euphracem. ] Exprellic enim

{fornen, quod Scriptura fobticuic ,

pro

mul-

tis vnum cantummodo cenfuit apponendum.

Stet ergo cocius orbis Imperium fignificatum

hoc loco , omni.u

;nquam, regionnm, qu:e

mari aut fluminibus cenninenrur : pc:r marc:

cnirn

flumina , etiam cerra defignata , quod

bc:nc a Vatablo diéh1m his verbis: [ Hoc

dt,

Vatablut.

fubijciam Imperio eius mare ,

flmnina Im-

eius ; multo magis terram,

qu~

illis efl

- ninor. Addir fiacim. Vel, ProteAdam potefta-

·•Aiem eins vfqm: ad mare. Laudet regnum Daui-

iis

ab ;tmplirndine.

Sic

ille. Vbi non efr ere-

, '.lendus id negare Chrilto , quod in priori ex–

F1ofüione eidem adfcripferac , cum illi foli pof-

, ir totiLtS otbis ck>minium conuenire : fed Da-

.uldi aliquornodo aptari poffe lignificar • quod

in Chrifrum pleniffime conferendum. Vnde cir–

c:i

Ver.

ad illud :

Pofai adiutorium

poten–

te.

Sic dixera r :

Dauidem intelligit,

Chriftum

p er eum.

Audiendus ítem Cardinalis Bellarmi-

Card. Bel–

nus , qui rem vidctur penicus affecucus , fic

larminus.

enim fcribir : [Non enim Dauid habuir pore-

fi:acem in mari, fed in cerra tanturn, eáquc:

fa–

ris anguíl:a. Terra cnim promirfionis hcende–

batur vfque ad rnare Pala:íl:ina:,

vfque ad

eommo

1 -

flumen Euphratcm ,

non vltra. De hoc au-

íim.a expli-

crn Rege nofiro dicicur : Ponam in mari ma-

cano.

~ urn

eius, idefi , Dabo ei poteltacem etiam

in ipfo

r~ari ,

in omnibus fluminibus, ac

per hoc m ornni orbe terrarum : rnare fiqui-

dem cfi in finibus terr:z: circumiens totam rer–

ram:

flumina autem font in medio terra:. Ita-

que per mare

flumina intelliguntur ornnia,

fines

medirullimn , quod aliis verbis diél:um

c:íl: in Pfalmo

.8.

Dominabitur

mari vf-

Pfal.

71 •

q ue ad mare; ideíl:, ab vno extremo ad aliud.)

Sic iJle. QE_i

eti~m

illud

Z acharitt

"'/l .

ad-

Zachar-

9•

ducere pomiffer:

Et potejfM eim

mari vfc¡ue

''•

º·

ad mare

fluminibus vfque

11d

fines

ter;I!.

manus in mari pofita: nomine lreuam intdligi

volunt guidam, ex quibus Genebrardus, quia

Gc:nebrar.l.

fiatirn dexcera In flnminibns pofita nominarnr.

Pro quo videnda qu:e diximus

circA

".lerfom

4 .

Nocae ille

Propheta geíl:um diuerfa

oppoú-

Geílus

do·

apprehcndcncis

exprdli.un

Vtrámq~e,. ~nqu~t, ~~n~~

~~s.

[Haber pro íymb

olo potdl:an

domtntj.Qum

gefium exprimir extendencis

exporrigencis

in diueríum manus, vt oppofita apprehendat.]

Sic ille.

~iia

vero mari rnarc: oppoÚtum,Eoüm,

Flu~inu.m

inquam Occiduo, exifiimare <Juis potfec flumi·

nomine

ªº

mare

c¡ucar

num nomine mare ddign:.tum , rnxta t qnou.

incelligi.

haber P.Martinus de l\,oa.

P arte

2 .

Sing11lari1tm

P,lloa.

facrt1. Scriprnrt1.. lib.5.

nHm. 1.

Vbi ex Gueuara id

fiatUÍ[:

V~tufiiffimiS

enim poctiS fic appdla-

tlltn. [

Homerus enim

Hdiodus • ait ille.

G11euar,a.

Oceanum