172.
'fhe(au-l'i
lndtei Titu!UJ
V. Cap. IX.
·
CAP V T
IX.
De Thefauris Indicis,
&
qua:
cohfcien–
t1:E
ob,ligatiooes
ciica
illos.
§.
l. ,
P110
q11ted~im
jpecialiil
ex
R.eg,ia Ordi–
natione.
11.tgi•
Or-
54 el
rea Thefauros iu lndiis peculiares.
~;.::;h,.
extanr Regia: deciliones. Primo per
•ttromm
Ordio~tio.nem
Amt.
t
)73·
qux ha:
tuthioru.
betur
C&p.
44.
Ordma11on11m
ad Reg"''
ª""'
pem–
mmi11m,
cuius tenorem refert Dom. Solorza–
nus in Politidi
pag.
956.
fiatuitur,vr Thefauri
omnes quocumque j¡:¡,loco rcpcrti quoad dimi–
diam parrem cd Regem pcrtjneanr , pro dimidia
alia ad inuentorem. Per quod videntur ce!fare.
qua:fliones varir, qua: circa thefat1ros
a
Doél:o-..
ribus agicomur , ob diuerfa fcilicet loca,r in qui–
bus inueniri po!funt
&
ob diuerfos inuemorcs•
ac inuenicndi modos: dequibus habet traébtum
Diana ,<¡uimum fcilicer
Partil
9.
&
a nobis
G:-
An
obligtt
pite
pr.twlmti
iníinuat:i:, addullis Auél:oribus, ·
·~ronjmn-
qui de hoc agum. Ad vnam ergo Tantumqua:–
''ª·
fiionem omnes illa: reuocamur , an fcilicet !ex
pr:i:diél:a obligarionem conlciemia: grauem in–
ducat. Circa quam eriam diél:um aliquid ,
&
qui
negant adduél:i; ac poriori id quidem ratione
quamleges de mineralibus agentes : illa cnim,
ctlm
3
narµr<l videamur in bonum communc
conceffa,ad Príncipes videnturfpeébre,ad quod
bonum commune tpeélat prornouere: quod ra–
men in rhefauris non euenit-, qui cum in fuo
principio pri{latosdominos•habuerim, non efi
mirum
li
ad priuatos etiam
d~ueniant,
&
primo
~·g.
B•·
occupan¡is lim. Circa quod feri: lingularis efi
nr:o
n•»
moaus dicendi Mag. Bañez.
2. 2.
q11.tjl. 66. art.
penittupro-
5.
Conc/11[
7.
dicemis inuentorem·thefauri, quíd–
";,;::.,1::
quid
I.cxdic~t,poffe
illum libi_retinc!e,donec pe–
'"
iOud.
:i
éatur
a publica potefiate: quta foluttur per mo-
.. dum tributi, quod tamum debecur quando pe–
timr , nííi in Régio fundo ínuentus fuerit: tune
enim dimidia parsdebetur, lic
m & priuato debe–rcmr fundi dolnino éx iufiiciil
commmatiua.Im–
_pugmnt illum P.Turrianus,q
uem fecutus Cara–muel.11.306. limitationc reieélade fundo Regio;
quia ex C:i:fareo iure prouenif in Hifpaniil non_
obligame,cum habeatur circa thefauros munici–
palis !ex. Sed quod racio tributi non repugner,
defendit Cardínalis Lugo
Dif}.6.tle lllf/itia
11.
1
08.
p,.,b.bik
licet doél:rinam gcneraliccr non ampleél:amr.
•// 1>••
o-
O!:.ia tamen doélrina illa de rribmis , vt non de–
b/•g•><,
ü-
beamur , nili perantur , probabilis efi; proqua
;;~
!:,:_m-
&
videri_potefi Pharaonius
T~aél.
2.
Sejltone.
t
?:
C•ftt
8.
mde habemr fententtam negamem
111
~:;;;;,¡;
catlt
nofiro aliquid ex co capite probabilitaris at–
fl•'""'·
rrahere , vt aliis iunél:a pondus augeat , nec de–
bcat vrabíurda condcmnari. Comraria amem
communior efi , pro qua Auél:ores congerit
Diana
Trafl.
cir4tO.
Refolur.
t
8.
probanda funda–
mento adduélo.1111m.44.quia fcilicer efi lex diÍ–
poncns citca rerum don¡inia,
&
non pa:nalis,
ncquein pra:fumptione fündatll, In lndilsautetftl
dl
peculia~is
mio donationis ·Pomificia: 1 vnde
imer bona libi tradirn potucrnnt Reges Catho–
lici libi thefauros referuare.
55 Contra Bañez amem efi ratio ex iplius
B•~'"
fi
1
J
doéhin:I derumpta. Na?J iuxta ipfom,
inu~nie~! 1,,,~~:::.
chefaurum
in
fundo alieno
tcnetur ex 1ufüti:1 '"'• ;, •·
commmatiua dimidiam partem reddcre domino,
blig•rioin
vnde
&
Regí quando in eius fundo inuemio ac•
lonfcimtitl
cidit:
lic
decifom /.47.
Tit.
28.
Part.
13.
Tunc·fi
1•
fic.
~od
parres ifie rhefauri -ad hos ve! illos per-
tineant, vt
oblig~uio
confcie)1tia: refulcet,ex d;1:.
politione legis pendet, iuxta quain vni aufertur,
&
alreri confcrtur
:
&
tamen
hi
prá!dié"ta lege
1
non cfi declaracum in confciemia obligare : er-,
go limilirercum !ex partem fifoo applicat, obli-.
gario in iionlckmia reíulrat, licet id non habea-
mr expreífum. Patet illaci_o: quia ratio efi ea-
dem.
Et
pra:terd. G.!!ja Rex non deber efie pe-
ioris condicionis: .neque vllum iudicium
in
legc
ipG efi , vnde id colligi polfa. Si dicas effe per
modum rribmi. lnfiari manile!\e pocefi: nam
87
dari tributum aliquod potcfi , cuius folmio irt
confciemia •obligct. Videamur diél:a
Timlo
1.
m1m.
170.
&
tale hoc cffe ratio adduél:ademon-
firar,
fi
tribumm efi: quandoquidem Rex ex eo
quod tribucum
elfe
voluerit, noluit deteriorem
fuam reddere conditionem,quam
li
parrernillam
alteri applicandam decreuifier.
.
56
Licec;iurem _pro medietate Regi_red-
~1:,ri•;:¡
denda pra:facum refcrtpturn extet, non vtdetur
reddmÍ.m
confiaos circa hoc praxis, licut nec fememia.
non eflm·
Vnde Dom. Solorzanus
Tomo
z.
Lib.
5.
m1m.37. tum,
ob
ait quimam partem reddendam tamum :
&
quia
diunfM
metalla Íl)ueuta conflanda fum , inde quinta alía
r;:~~'.·
pars deducenda efi: quod tamen exprefium lege
P
aliqua non habemr , licet ex Rcgiis fchedulis col-
ligi videan¡r, vt iam olim Matienzus obferuauit
in
mam1 fcripto Tr11Flam.
In
·Politidi autern
pag.
957·
§.
Y
m
efia,
affirmat in deteél:ionibus,
regifiris,
&
manifefiationibus, qua: ordinarie
fiunt, diél:am ordinationem, qu:l medieras pr:i:–
fcribimr, obferuari; quamuis frequemius
fo
la
quima pars Colear, licut in metallorum manife-
fiarione, perfolui. luxta ha:c ergo lex non vl-
detur vltra quintum obligare in confcienti&; li-
cet arbitrio Officialium alia quandoque difpoí.:O,
t
tio mimls inuemoribus
fauor~bilis
obferuetuit
Ad quod qui<lem circumfiantia: conducere pol-
fum :
&
vt grauiter in hoc non peccent, vtilita-
tem Regij patrirrionij non debent negligere,eum
ad fidele minifierium ex-0fficio ,
&
Regia confic
dentia teneamur , vt diélum' fo:pius.
"b
5
7
Secundo. In prxdíél:&Ordinatione fif-
ix
~'"
-"-'
tuimr vt diél:a medieras Regí foluatur ex omni-
b;~:;:'.-
'
bus pretiofis, auro fcilicet, argento, vnionibus,
mttl.itt•'··
&
lapidibus pretio!is, in fepukris Indorum, ac ·
locis aliis fuperfiitiosc ab eifdem difpolitis. Ex
quo videmr colligi licinuh
eífe
fepulchra krutari,
&
lm~pora
mortuorum extrahere, quod tamen
Stpu/ehr•
ali~
illiéitum comprobatur per
'+defep11k. vio-
[dd.ruro;
lat. e:;,-
L.
irem
3.
C.
de Epifcop.
Audieñr.
&
Cap.
Rn
'ªdi
SicHt,de'l11d.ti1.
Et in caíu hofiro per Concilium
;;,~[f;,.¡
Liménfe fecundum fub perna excommunica-
liceat.
tionis prohibens fepulcra Iñdorum demoliri.
Pro q
uo tj<. pugnat Epilcopus Chiapenlis, addu-
éh1s
a Dom.So!orzano
f11¡1:t1111m. 40.
vbi con-
cendit