0000747689

.JS

l'hylica Difp.I II.

Caufa in communi.

nihilominus pcobJbilior mihi videtur inmpcctarioAlcx.

fuo Diél:ionario:c1111fa

enim,vt

inquit

A lciatus;verb

~lé[in

illum locum.Q!!am ftquitur,& quam lic effor.

genera/e ejf,quod comprehendit principiii negot

cti

pro–

mat P.Vaf.1 .p vr Ari(Ldicat pra:rer modos enumeraros

poni111r,& <1m1 q1111

deliberar:&

proponit

'IJt

liri~tt:cltm

C.1.quibus dici folet Principium,accipi criá tocidé mo-

vero d1fct1titnr,fodic1ii

efl;q11od

accipítur nó{ofam

e),,,,

dis,quibus & cau[a vforpari íolct quos enumerar c.ícq.

ipf11m

faflmn

d1fc111i1

m,feti

wii

rratlamur

ca,qu.t

prtt–

(uncquatuor:Q,!!a rat1011e non dicit Anl\oc. rot1dem

paratonadwmui 1pji11; a[/us a{/ionis:At

v~i

iudica1u

~110dis

d1ci cau[arn,qu1bus dicitur Principiurn, cum

lit

fHmt.dmtur

fa[ta 1uf/111a:qwa

nmc

vnic

iq11e eft

manilt:ll:urn,larius patere principium,& pluribus modis

~dd11u11:.

víurpari,(ed prxrer modos enumeraros Principij rondé

De1nde apud

i~[os

Jurifconfultos pro lite tora íumitur,

ali

dic1 Principium,quibuscaufa. Hoc Jutem probarur

Paulo,

hb 1.knrc

nriarum,rir.10.~od

& Iull:.in.§.li

prirno,quia c.1.recésés acceptiones Princip1j,nó nume-

quis agens,

mfhr.de

aéhombus cxprcair,explicans ca ufa

cauit cas,quibus capirur caula,cum ramen tmidé rnodis

caderc, liré perderc,rcm arnitte1c,lic fiunitur in

1 •

co–

dicatur P:mcipinrn,qmbus dicitur

caufa.~os

rcfer c. "

dice de

rcb~s

cred1tis:quam tarncn Grrecarn clíc quidam

hoc paél:o rcél:c qnadrat mio 1lla, quá !l1bd1t Arill:.

rcfmmr. Eodcm verbo in eandem lignificarioncm v–

Om1teJ

11amq;caufa,pri11cip1a;ac

li dicat,cum omniscau-

tunrur Pragmatici Galli. Hanc appcllant Gr:i:ci

Jl'1dw

lit

principium,rcél:c fequitur totidcm modis ct1á dic1

verbo in euro lignificatum vritur Ciccro.

princ1piurn,quot eriá dicirur caufo,cumrarncn non le·

Alibi amero Caulam

lmpe~

arores

fcparare,ac difiin· 11

quarur conrta,tot modis d1ci caufarn,quot d1cirur prin-

"ucrc vid:ntur in le ge caufas 16.D.de

tranf~él:.&

Pon–

c1prnm,criamfi omnis caufa íic Princ1pmm,quia Pnnci-

tifices,in c.forus exrra,dc verbc¡rú

lignif

ic.aio~ibus

in an-

pium lar1iis parer,quam caufa.

riqnis,de quo Alber.videcc alía apud Brifon.Caluin.&c.

Solum yero lÜpcrcll:dillicultas in vcrbis cicacis,quibus

Secundo

Cttu{a

apud

Rethores,v

r air Herrnagoras Re·

videmr Arill:.aílcrerc non rotidcm m0<fü Pri11c1p1um v-

thorica: inucnror,rell:c

D.I

lid.c.fl

rei

q".e

haber in

có–

furpari,quord1citur caufa,fcd ponus contra , tot modis

tro11erjiii in dicendo pojirii

cum

perfonarrim

ctrtllrttm

caul3md1ci,quot Pricipium vlurparur.

imerpojiuone,Ciccro

de Jnucntione

r.Ca11{t1

cer1i1ptr-

Sed P.VaCq.mirabihtcr argurnémrn labefaé:ar,his ver-

fon11,loc11,tempor¡b1u,'!.'!!.ºtíis cermtur,aur

omnib11s,

bis:Hrec tamen difliculras tolhmr,(i alio modo rcxturn

au1

plerifq¡¡e

eoTl!m.

Arill:.latine vertarnus,quern omncs haél:cnus rcddide–

rnnr,qua: fonc rraníllrio licct noua

lit ,

!i rarnen rcxms

Gra;cus cam

pariatur,c~reris

cll: pra!Íercnda:ex ipfo aur.:'

cexm gra:co clariiliml: colligirnr illa:Texrus enim Gra:–

cus

haber:

iatt;,:w1

~ ~

-nl

d1Tia.

,_,,..,,.,,nunc ergo per

lingula hiíc noll:rá verlioné probernus,&c.vidc ipsü ibi.

Primo modo lignificare videtur Anll. caufam larius

paterc quam Principium;nam primo Phylicorurn, c.

de rationc principiorum,ait crfe,vr non lint ex fefe,nec

ex aliis , fed alía ex ipfis; de,rationc autem caufa: non

cll:,vc non

lit

ex princ1piis,& ex cau!is:latius igitur patee

caufa,quam Principium;vnde lib.

.de gcncr.aoim.c.7.

dcrarione princip•J ellcait vtipfnrn quidemcauía

Cir

mulrorum,(cd iplis nulla

Cir

fuperior caufa:non ell: ergo

de racione caufa:,vr non babear Úlperiorem caufarn;cr–

go iuxta Ariílotclis rnenlern , Principinm quid contra–

él:ius dt,quamcaufa,

8 Tertiomodo lignificaccaufa propriiffimc,ac rigoroli(–

fimeprincipiurn illud qnod inflmt in dfcélum,&

quo

dependtt rcalirer cffeél:us,& inhac acceptatio11e larius

pacer Pcincipium quam caufa:na omnis cau

principiú

el!:, non vero e contra,ell: caufa omne principium:nam

punll:urn prirnurn ell: principiurn linea:,& non ell:caufa;

aurora ell: principiúdiei,& non cll: caufa;& in.Theo–

logia procerro habetui fccundum Fidé,vná pcrfoná di–

uinam elfc vemrn,& reale principiurn,non ramcn causá

in.rigore,quia ncc perfona produéla depender

prudu–

ccnte,ncc producés influir vr in effcélü,in perfoná pro–

duél:c.

~o'd

fatis apene probar D.Th.1.p.q.33.are.

ad prirnü,& in hoc íeníu inquirimus in pra:fonti, quid

lir,& qua: eiusdcfinitio. Etiam apud Iurifperitos varic

accipirur hoc nomen.

Primo lignificar apud lnrifconfultosnegorium con-

traélum,& obligarionern ).ce

rti con

dirio .?-inprinc. ff.fi

'cmurn

perat.l.oblig.~.pupiUn~

ff.de

aurh.tutor.l.vno 18.

fEdc acccprilat.&

l.9.§.

1.ffde rribur. Pro conrraélu

fo–

mitur in §.vnde in iis caulis,Jnll:.de aurhor. ruto:nec ad

co~rrafüun

ranrum,ícd ad omnes obligationes,criam ex

d~hélo .º:~endentes

pminei;ergo córra

él:us l

atius pacer.

S~c

accipttur apud Caium,l.crcdirorum ff.de v

crbor. fig–

rufic.ergo & adq11a(i conrraél:ü,vr ibidé notat Andr.Al–

ciar.

id.au.ré

difcrirninis inrer causa & ncgotiü crcdir er–

~1m11.h~.

3.quod caufam

º""~•"•,negoció

<>•pÍntsiv

1nrcll1garnus,1dclt therna

,fcu p

ropalirurn , & circú!hn-

tías.Alicer enirn explicar h.oc Alciat.lib.2.difp.c.

lf.

quo trankripfore Caluinus in fuo Lcxico,Paferatius in

QV.A:.S TIO

11.

~Ld

fitCaura in communi.

Rimad finitio folcr tribui in hnnc rnodurn ,

CaTJ{a

ejl 1d,ad

qutltÍ.

al1udfaq1111ur.

Hrec auccm dcfinirio

nó ell reéla,quia cilpem ahis

dcfinito; conuenic enim

l'rinc1pio,11am ad principium fcquitur principiamrn,at–

qni ca11fa vt omni principio conuemt , non accipimr

propric;crgo neq,[ccundum propria acceptionern dcfi–

nimr per talem definitionem : quare nec ralis definitio

accipienda elt,vcbenc notar P.Ruums.

Secunda def.nitio

fol~r

lic cfformari;Casyá

efl,

qua

111i'l11id deprnder;[ed

breedefinitioconuenir euarn rebus

qure non lime proprirecauf:r:V(rbum enim diuinurn

ell rerrninus forrnalis vnionis ,

quatenus vnitum ell:

~umanitati,ell:

quo pender hurnwiras Chrilli,& v–

nio hypollatica eius: & nihilominus Vcrbum diuimnn

non ell vera caufa.Sol11m enim ell rerrninus hurnanira.

ris , per quern íubílentatur ipfa human iras.

Nec valerdiccre quod Verbnm diuinurn,non ell: id

a ·

quo pender Vt

canla,fed

tcrmtnO.

. Non enim valer hoc,quia non foluirdilficulrareru,irno

potius,vrait P.Suar.concluditur,non omne

quo ahud

dependcr,c!Te caufarn;ac proinde non die rcél:am defi–

nitionem,vbi non explicamr rca'i: cllcnria dcfiniti no11

cornprchendcndo folmn dcfinicum.

His ramcn dcfinitionibus cefuratis,noll:ra in huncrno–

dnrn cfformanda vidcwr.Casifá

pnncipitm• per

fa,,._

jl.11ens

effellmn.~rr.

definirio coincidir cum defini–

tione

ílla,ca11{a efl Prmc1pi11m

per

111fliiens effe m a–

li11d,faél:a

P.Suar.

Loco gencris ponimr

principiii ,

quia vt brnc aic P.

Snar.idcórnune nornen;cóuenicmins ponitur vt gcnns,

quod propinquius,& immccliatuiscónenit definiro.Hóc

amem modo cópararur Principiú ad caufá:ná ens,& il–

lud relariuú quod abfoluri: politü illi :.rquiualer, quodq¡

iHvariisdefinitionibus foler poni,remoriffimucn ell:.

Pcr particulá

per

ft,excluduntu~

orones cau(a:'per ac-

cidens,qu.r per fe non conferunt ad c!Tc.

Per

i11jl1111,

denoramr, quod effeélus recipiatelfe

caufa perdcpcndftiá

qu~'

depédéria

priori dicitur,quia

id quod per inflnxú haber

elfe,

haber illud ab alio ali–

quo modo flucns:ill:ud aneé verburn

infl11i1f,

deber

Bóin

~oséfu,quo

amibui (pccialitcr folercaufa: efficié–

ti,fcd gcncralius provt a:qniualct verbo Dádi:vcl cómu-

nicandi