0000747689

4ó¡fJ

Phyíica Difp. X 1

De Caufa finali.

bonitas,qua: mouet ens

Ílt

ens

rute, ve\

ens rationis, cognitio autem minimc tenninat illum, nequc vt quo

quia cermm en, in quo omnes conuenium, aliquando

ncqne vr quod, terminare ením vt quod dl: amare vt

b<'lnum racionis apprehenlum ve vcrum moucrc vulú- obieél:um mareriale affcétum racione formalí rtrmi-

racem, ac

rcaie, &verum

cll~t,&

non fiél:itium, ah- nandi,terminarc amcm vt qno dl:amari, vt obieétum

quando aumn bonmn rcale fine hétione, ve en íalus

formale,d~niquc

terminare amorem eíl: elle

~érminum

verc , & rcaliccr futura,

beacirudo refpeél:u prredc- illius hoc amem en amari,fed wgnitio finis nullo mo–

fünaci, folum cnim qureritnr coníliruendo dikrimcn do amarur per amorem ipfius finis,¡d enim quod

~ma

foter ipfum obieél:um cognitionis,qui dicirur conccp- mr vt quo en perfeél:io,& conurnicntia finis,íd aumn

1:Us obicél:inus, & ípfam cognitionem, qure conccptus quod amamr vt quod

e{l:

emiras finis , vt affeél:a tali

formalis folcr nomi11ari,vm1111 bonitas cognita,fcu ob- conucnicntia,& perfeél:ione,Ícu coaleícens ex vcraque

ie'él:um cognitionis,vel vrrum cognicio ip{a,feu forma- racione : ergo ralis cognitio finis nullo mod<'l terminar

lis conceprus

Cit

ratio [ub qua finis formalicer mouer amorem , rogarns emm aliquis íiue doél:us fiue indo–

voluntatem,

qua: harum ratíonem

ípecificatiua él:us vt velir,& appctat.dum tot maria fulcar , duro rot

altus voluntatis.

tetras pcragratur,dum tato conarn,& tanta ac tam ar-

Secundo aduertcre licet minimc hic dubitari , qua: dentifiima contentione ínhiat diuitiis ,

dignitarnm

Útratio cerminatiua aél:uum voluntatis,aut qu;i: íir ra- honoribus , refpondebit fine dubio nifi mentís inops

tio [ecundum quam finis terminar aél:us ill1us poten- fuerit

vellc, & appetere non cognitionem diuitia–

tia:, quia certum eíl: voluntacem non rendere in finem rurn,& digniratum, {ed aurum,& argcncum íecundum

fccundum

eífc

cognirnm vt fic alfequarnr illum, (ed fe,& digmtacem íecundum fuam pc1feél:ionem acqui–

·potius vt in proprio e!fe

re~li,

quod in eo apprehcndit rerc,vt ait Arífiotclcs

phyíic. cap.7. his verbis, cu–

iuxta eius cond1rionem affcquatur ipíum , atque hoc ius graria, vt imperium obri1Jcar,vnufquifque cnim fi–

fcnfu certiffimum en cffe cognirionís non eíle ratio- ne tanto labore,

anxi etat1bus haber cognitio,ncm

ncm finalizandi rerminatiuc vídelicct, fed íolum con- diuiriarum,& dignitatum.

ditioncm neccílariam,prior pars exemplis,& ipíius reí

Diximus voluntatem tendcre

-in

finem fccundum

declararionc

fit

euidens,na qui incendie Canitaré,aut di- fuam cncitaccm, & non Íccundum íuam cognitionem

uítias non inrendit illas cognoícere, :iut de illis cogita- inxta vniufcuiufque rci conditionem, quia interdum

re , (edre ipfa eas confequi íecundum veram exiften- contingir ipíum fincm volunratis opcrantis non

e!Te

tiam realem, & idem eíl: de ali1s;ratio aurem en, qt!ia alium,quam obicéli alicuius cognicionem, vr cum in–

ratio formal is cauíandi finalis cauía:

conuenientia

t~nd1mus,Ccudeíidcramus

vidcre Dcum,t uncenim il–

cius rcfpeél:u dcfiderantis illam,rcs autem quit mouct lud c!fc viíum, fcu viíionem peninet ad

ratior.em

for–

vt finis non habet íuam perfeltionem, & coaucnien- malem terminatiuam ralis caufa: finalis,

íimile eíl:

tiam in e!fe obieél:iuo , feu cognito, fed in ordinc ad quando horno apperit vt fincm íolam comem¡;lario–

fuum dfe realc, íaniras enim en cooueniens vt infir, nem,ve! ípccularionem alicuius vericatis,& hoc etiam

non vt apprehendatur: ergo ratio finalizandi, & per modo dicnntTheologi imerdum homincm po!fe de–

confcquens tcrminandi cfi reale effe eius quarenus lcltari in fola cognitione,& non

111

recognita matcria–

conueniens , (cu realis conueníentia eius, quatcnus in lircr, (ed íecundum ·effe cognitum vt tale

qtio tune

ipío eíle reali fundarur,& illud reddit bonum,& appe- aél:usaccipit fuam bonitatem,vdmalitiarn,quanquam

tibile, prrecipue 'quia finis Íecundum il)ud effc termi- vero in his, & fimilibus exempliscognitio ipía

appe~

·nar,fecundum quod fatiat appetitum agentis, pofiqua ratur vr finis, tatnen ipfa haber fuum proprium e!fa

illum

eft

confequurus ,

fine quo non quiefcir, íed rcaleJecundum quod appetitur,& ta.lis cognitio etiam

ira comparatur finis ad volunrarem Íecundum íuum runc non cfi ratio finahzandi in quantum eíl: quid

e!fe,& non (ecundum fuam apprehcnfioné:

crgo.Ma-

pra:requiíimm ex parre fin1s , vt voluntarem mouear,

ior coníl:at, tum quia illud dt prinmm in inreurione, fed in quantum eíl: aél:io quxdam , qua: per fe iudica–

quod efi vlcimum in exequutione, id eíl: il!ud intendi- tur conucniens,

vt íic proponimr volumati,tanqua

tur,& amatur primo,quod vltimo in exequmione

COI\'-

[ufficiens ad moucndum illam,& ranquam rerminus

paratur,rum eciam, quia finis efi id in quod rendir im- in quem tendar, arque ita fccundum accommodatam

pctus agentis,in id antem rendir quo coníequuro qui- diílribmioncm verum

111

vniuerfum

efi

fincm mouerc

cÍcir. Minor etiam en clara,quia non quieícir animus voluntarem fccundum íuum cíle, qu¡:¡d media appre–

apprehenfione finis, nifi illum in re ip(a confequacur, henfione, Íeu cognitione obiicitur potcntia: appeti–

abíq1e huiufi11odi confequutiooc etiamfi dernr

ap-

tiure ; nam fecundum illud

die

iudicarur conncniens,

prehcnfio ,

cognitio fin is quomodocumque illa

t & quarenus conuenicns iudicarnr tmninat all:us vo–

fmnrari cenfcrur inrcntio agemis,

hoc non ncgant luntatis.

aduerfarij.

quo colliges,quam perperam procedant,quí ciuí–

modi argumentis vtunmr comra cos, qua: íolnm pro–

bant cognitionem non e!fc ratil!lncm tcrminatiuam

finis , quod minime in comrariorum mcnres yenerit,

nequc ipíi conati fuerint negare ll3nc veriratem, quis

cnim potcrit in dubium reuoca_rc, an pcrfeél:io Canira-

' tis

ad fe moueat,& attrahat volunratcm;t¡uando enim

a:ger

amar íanitarem, amar quidem ipíam humorum

tempcriem 'non vero illius reprreícnrationem ' amar

cnim id per qnod rcddarnr fanus,& viribus valens,non

Y5JO

id per quod coníl:iruatur in

elfc

co¡;nl!lÍcenris

fa–

nua:cm, quis enim defiderat id, quod iam babee, nam

.P.hi_loí~phJs,

qui a>grorus en nonne cognoícit apene

íamtatts pcrfcél:ionem?imo ideo ramo conatu defide–

rat ilam,quiaclace cognofcir conucnienri¡¡m illius

fe–

cum ; vnde apcrre coníl:at íolum obieél:um [ccundum

f11am

entitatcm ,

pcrfcél:ioncm terminare amorcm,

SECTIO

II.

Noflra[ententia ponitur.

Rima Conclufio.Bonitas ip[a rei apprchenf:z:, íeu

amabiliras cxiíl:ens ex parte ipfius efi ratio forma-

lis fub qua moucndi voluntatem in fine , [cu obieél:o

huíus potentire, & non apprehenfio.

Ha:c fentcmia probarnr primo authoritatc Ariíl:or.

qui loquens de

firie

mctapb.tcJlt. 8.fic ait: Bonum,

e.<.

malum , qu:e Ítlnr obieél:a voluntatis funt in rebus,

o. metaph. text.

1;.

hrec 1-rabet, T antumque hoc

obieél:um volunraris bonum ,

malum in rebus qui–

dem , vbi Ariíl:oreles rcfcrcns adrequarnm obieélum

voluntatis ponir bont1m ,

malum ,

air, ha:c tan–

tnm clfe obieél:a huius potcmi.e , j¡av,t bonum

fit

ob-

icltum