0000747689

358

·Phyfica

Difp.

V ·I I).

i[)e ca-itfa

Jicit.sr:

r;.

fubíl:anti11m íhfrlnderc formas [ubíl:a11tia\r;$ in

1113,

Diccs,nos expcnri quidcm illos cffeélus ,'·quos:n

teciam•primam 'dilpolitannb··aiiis agcntibus infcdo-

-producunt crcatu(a:,Ícd immedatc Dcus ad pra:[cmia1i1

t~Dus.

.¡

llarum crcauuarnm.

Sed·conna.pnmo ;·quia ex

· b~c

folucíonc

tollcti.lc

·e

;¡

.¡

'tota nofira Philo[ophia·; ideo enlm cognoÍcimus eílcu-

-:J1(,_Qfir

a.fntentia

,proponitur.

pR.im~

·cbn<:l~fiu

:·Agcntia·creata v erc, &

~c~lite'

ahq

llld dtíc1unr ,

producunt 1mmed1atc ; ha:c

en Atill:otelts,

·Diui l'homa: fontcntia,quam om–

ne;,Tholbgi,& Philofophi vr veriffimam ita

~cquürnr,

vt oppofitam appcllct Angclicus Doél:or llultam,,& c–

xim1ns noJh D:Suarez.,

cemcuriam , & crroncam

damnet.

Probamr·primo ;ex dill:inll:ionc viuemium

noh

vin~ntibus

;Ji

viurntia non upcraremur aliquid; íed

·folum Dcusorones illornm aétiones producerct , non

vinerem , {di·hoc dl: abliudurh ; ergo viuencia creara

vere :diquid p1•oducunr. -Probamr ·maror

viucrc en

moueri

té! ;

[cd

·fi

non producercnt altioncs proprias,

non monerentnr

aíc :

ergo non viuc cm.Malor

cll'~e·finirio virre,probatur rhinor.Viuens in aéln primo qua–

!i:enus ell: .porcns moueri

afe

ipío) dl: princtpium all:i–

·uum ,

pa!Iiuum foi motús , Ccu operacionis, vicalis:

ergo viucns

lll

·allu k cundo formal1rer d1cir aél:um rc–

·cundum .principiJ aél:ini ,

pa!Iiui ; fcd aél:us frcon–

·dus·princ1pii aél1ui ell agcrc , opcrari , fcn producere:

ergo aél:us [ecuñllus viucnris , vt viueñtis, efl: neceffa–

'rio

op~rari,agEre,

pro¿ucorC': ergo

viuemia11i·hi1

prodaccrent , non clli:nt viuentia , ác proinde non

monci:enrnra fe: pacer h.cc conícquenria , quia moue–

fc-e{l; producer<:

U(C

in fcmomm;ÍICUt V.g.

COU–

[[3

mouef\ ab alio ell ab alio produci morum in mc–

bili: ergo

no1q1roduceret motum in

{e ,

n011 'tnóuc–

rentur a

fe.

Maior illa cíl:

cxplicati.~

dcfinitionis

vir~;

vcl dicant adueríarij, qllid

út

viucrc, & moucri

fe ;

nam illud , quod folum cíl: principinm paffiuum alicu–

ius opefationis , non mouetur

íe, fed ab illo quoJ cfl:

principlúm ac5hm1m talis opcrationis; v..g.manus fcri–

bclll·is moucccalamum, calamus mouemr

non~

[e,(ed

manu' qua: cll: .principium aé1:iuum illius motns:cr–

go id mouernr a

(e ,

quod ell: principium alliunm,

paffiuum Ílmul;

(e,¡

nulla creacma kcundnm aducrfa–

rios cll principium alliuum .,

paffiuum Ílmul opera–

tio1mrn vi¡alium : ergo nulla a:earnra mouemr

íc:er–

go nulla creacttra vimt; quo quid abfurdius cxcogicari

p0tdb ad quid cnim

d!eut

ror organornm fompms

natura in viucmibus fa6l:i ; vel quarc lapisnon recipit

eafdem operationcs

Deo, quasTecipit viuens: ergo

vfoeP.ria<:reata [unt principia aél:iua,& palliua; f1:1arum

o.pcratioh1:1m , ac proindc principia immanentia : ctgo

ca:tcra: res creata: falrcm tran[cumcr poffirnt cíl'c prin–

cipia allina fuarum

oper~tionum,&ratio

clllnanifcíl:a;

q1:1ia virrus operandi non requirit perfcélion·cm infini–

tam prrecipuc , quando

op~Tariua

principia depcndcnt

Deo·.

Secundo probatur ex ipfa eicpcricmiasquid cnim no–

bis

magis norum

quam quod [o! illuminet,

ignis

calefaciat ,

nix frigefaciat, qua: omncs

ver~

prodt1-

élioncs

opcrarion~s

fom,[cd hrec omnia funr ageó–

tia creara:ergo aliquid opcrátur,& producúr. Q!!od au–

tem calcfaccre , li:igefaccre;

illuminare fir agerc

pateemanifell:c; quia i!luminamm cíl'e e!l pari ab 1llt1-

rniname ,

idem ell: de frigefaél:o )

calefaél:o rcrpe–

él:u calcfacicmis

frigefacicmis;

(ed

paffum parimr

abagenre,

producente, fenuperantc id in parfo,per

qu?d paffi1m patitur;ergo Col illuminans

ignis calc–

fac1ens,&c.füm verc agencia

produccmia.

üas rernm,quia ·vidimus varids elfeélus illatil;qui·a tota

nóCha !ciencia maiori ex pam: a·poll:criori en'

non

·a

ptiori,Íed nulla res·babcc.propnum dfellum per vos:

ergo nulla rcs•potcrir cognolci a nobis.

SecundO comca:ergo

i~nis

11011 calefacit,fed'Dcns 3

pra:fenti~m

1Il1us , etiam calcfac1er ad pra:fomiam

·niuis , &

frigefacict-ad.pra:fcmi~m

ignis ,

·&

illumi–

'llabic ad pra:lrntiam panctis. _Probarur fcqucla ;quia

quando datur aliqua can( a (ufiiwms principalis·, & a–

da:quata~

eodcm modo'opcrawr ·co·n1111tlh cum lbac,

vel cum illa caufa.pcr accidcns,vcl ad pra:fcmiam illa:.

rum, fed Dcus e!l cau[a !uffic1ens, & ada:quata-calefa–

dionis, &·calor, ·& 11ix !unt canfa: per accidcns:crgó

codem modo opcrabitur

calor~m

ad.prrefemiam niuis,

ac ad.pra:fenr1am ignis. Maior cll:"Cuidens;narn ·eode1n

modo operabimr architellus•domum , vel rémplum ad

pra:fenliatu e<¡ai., ac ad .prrefonriam lconis, ve! arboris.,

quia ;rrchiteétus cll: fola·caufa ada:<¡uara a:dific>j,ca:rera:

autem [une

rario1~es.per

accidensi,

ratio dl: manifc:.

fl:a , qnia id , ·quod cll: p<T acddens'ad•alic¡uid, ·neque

-conducir ad elfeéh1m, neqoe impedi.r illum. Minor di:

euidens , fuppofita lemenua , <¡uam lmpugnamus. ln

primis enim Dcuscll: fola cau[a per

ada:quata'cale–

fallionis , ignis autcm , aur nix Cunr per accidens,&

canmm drcontur operari,quil Deus operatUr ad

prc;íen~

tian'I illa¡um ex mcro,ac \ibero pallu;(ed codcm 'm'odo

poílecDeus facere pallnm ad'e.pcrandum a'd pra:fen:

tiam vnius,quamalterius:ergo.

~ices, ·p~éh1m

1lludnon fuiíl'e omni'no arbitrariu111\

fed fundarnm aliquo modo in namris rcmm, non quoJ

tales resftnt alliua:,Ccd quia habcnt qualitatcs íimilcs

his,qua: produccnda: fonr,acque ideo colligimus

po–

fl:criori~quod

i;gnisúr calidus;quia ad pra:!cnüam illius

Deus-cal~facir.

Scd contra primó , quia hoc ell: frnc

f~mdamcmó

drélum,ali as parics produccret albedinem,

'fi

dealb~tus

e!fcr,

homo;aur mulie'r pulchra prodtic, rec pulchri–

tudi'nem in non ha·bente illam,

cibus dukis produ–

cerer dufccdkcm in rebus amaris , quod contra cxpe–

rientiam manifell:am ell: , fiquidcm nunquam contin–

git , Deum ad pra:fentiam

albcdini.~

producere

albedi~

nem ; Ílcut nunquam comingir ad pra:fcntiam auri,a'r–

gemi,vnionum; & .gcmmarnm produccre Óeum gem–

mas" vniones, aurum ,

argcnrum; íicur·contingit

'pra:fentcm lgnem producerc aliam igncm,& 'calorem¡

íicut pra:fcmem folcrn illuminare : ergo aliquid datur

in ignc , & in fole i•arionc ·cuius ad pra:[cntian1 illius

produeitur calor

&c. quo¡i non darur in aliis cnribus,

ad quo rum .prrefcmiam nulla damr produéliu ; fed id

non .poccll: elfe aliud, nííi vinus,

potentia opera–

tiui exi!lens in il\is ,

confümens :ipfa ih dfe agcn–

tium: ergo ralia entia funt vcrc agenda ; & prodn–

-aiua.

Contra

fccund~

; ideó Íecundm'n aduerfarios Dcus

operarnr caloren\ ad pra:fcnriam i¡;riis , quia ignis ha-

bet calorcm ,

ell limile in illo lubicllo , quod cale–

fir

fcd ha:c ratio ell: infufficiens : ergo, &c.probatui:

lpinor.Multos elfeél:us opcratlir Dcus , quin

ha~eant

limilittldincm cum fois canfis: ergo , &c1

probatu~

ameccdcns; lux In i:o1nmuni fcmcmia,

vefüa pro–

ducit t alorcln ; fed lux non cll íimilis t:alori produél:o,

& idem contingir in omnibus caufis i'cquiuocis , qua:

non habcm limilicudinem cum füis dfeélibus: crgd

multas elfeélus producit Dcus, qui non habenr fimi–

litudinei;n , wm

is cauGstcrgo íimilircr poterit Deus

prodll