746343

)

(

200

mphitheatrum

Mifericordix.

D.Amhror.

nens illud:

tenebrit erant fuper faciem abyfli

Ge~

Gcn.i.v. L.

ne[.

'"{!.

2. fic ait: [ Erant enim cenebr.re de

obumbratione creli: quia omne corpus vmbram

facic , qnaobnmbrat

finitima, & infe1iora, &

ea maxime ,

qn~

operire arque includere:: vide-

Vnde trnc

tur. fncludit anrcm ca:li po

us,qnia cdum íicut

bree

i111ti'ó

camera excendiwr, qllemadmodmn fupra de–

mundi.

rnonfhabimns

(

cop.

6.)

Non ergo principalis

erat cenebr,,fo fobíbnti:i, {ed quaíi vmbra

{e~u

If,undi corpus c:iligo cenebrarum.

Sic il–

lc , fupponens lnminofum corpus de foper exci–

ri!Íe , cuius lux intericél:ione aligua corporis

impedita vmbram generauit:

vmbra lucí

tribu".1da non íir, inrcrpofito corpori cribuarur.

Q'.Jod dici poteíl: , non

efíe

aliud

cxlo diíl:in-

él:un'l, {ed conue'xas parces fpilfas

valid:ts , ve

D Tnomas.

circa anél:oritatem Diui Bafilij exponit Diuus

Thomas

ad.

vd ca:lum vere diíl:inél:um , de

quo

num.

80.

Subdic aurem comparationem,

quam

apud Oiuum Ihfilinm inuenimus.

Ira–

qne momento dinin.l! pr::ecepcionis mundus af–

furg::ns intra

induGr vmbram , vt liqui, in

campi medio, quem fol meridianus illuminet,

locum aliqnem rcpcnre obCcpiat,& denlis ramo•

mm frund1bus regar, non ne quo fpléndidior

foris fpecies loc1 ein5 dfolgeat, hoc horrenti

ddi1pcr frena gurguíl:ium eius inrns obfcurius

fit !' ]Sic ille quam qui clariflime, ve fplendi–

dum nobis corpus ante lucís viíibilis dfeél:io–

nem

declarnrer.De

c:do ergo Empyreo locucus,

Gen.i

.v.6

quod ira eíl ab fplcndoris ma nicudinc mmcu–

D. Ambtof

pacum.

lib. etiam 2.cap.

íi

·ribit circa firma–

•

menci produél:ionem, de qua.

.6.

~tia

dixit

Deus. Fi'at fi rmamencum , bine

rra él:~cus,

vcrum

hoc firrnamcntum app

't , qucd ante iam,

fe–

cic, dequo Scripmra. In p..:incipio fecit Deus

crelum,

terram.

'/f.

Nec fallir quod aliqui

ante nos ira acccperínt, eo quod fupd. creatnm

auél:ore Deo

condimm cadum Scriprura ex–

prelferir, hic expofirionem operis cre:ttionifque

diffuderit, vt ibi quaíi fornma operis breuicer

comprc:hcnfa íic, h1c operationis qualicas per

ipfos concurrcntium rcrnm digell:a

fit

fpecies.

Sed mouet nos, quia

nomen aliud íignifica–

tur, & fpecics folidior ,

caufa decernitur, &

perfona cooperatoris adiungitur.] Hrec ille om–

nino confona iis, qua: ex Diuo Ilalilio rranfcrip

.limus

num.

44.

Pergit

cap.

íic loquirur :

Ibid.v.i.

[

VocauitDeus firmamenrumcrelum. )1.8.vcvi–

dearur fopra generaliter dixiííe in principio cre–

lum faél:um, vt omnem ca:ldl:is creatur:z fabri–

c:i.m comprehenderet : hl.c aurem fpecialcm

fir~

mamcnti huius exterioris foliditatem, quod di–

citur ca:li firm::tmenmm.

Ha:c ille, agnofcens

plane ca:lum aliud non vifibile, Cubtiliufque,

quod nos Empy ·um arbicramur. Si dicas an–

tem cum Cardinali C aietano circa epill:ola:

Card. Caic-

Corinrhios

cap11t

e!Tc

aqueum, quod cer-

1a111

cxplofa

tium crelum vocarum

Diuo Paulo

ibidem

'/1.

2•

fr ,.r~nrí:i.

íl:are nequir, q uia hoc érelum

Ojuo Ambro–

i..

cor.iL.

fio fplédiditlimum Jbcuirur,vcvidimus,aqueum

i.,

aucem non ira ab illis, qui illud

elfe::

íl:aruendum

arbicr:mrur. 1tcm iuxta eumdem Cardinalem

crelum aqucum ab Scriptura Ggnificarur nomi–

ne aquarum, qua: fuper erelos funt, vr

ibidem•

...¡,.

Diuus autem Ambroíius leras

effo

aquas

probar

cap.

; .

citaro.

Non ergo iuxta ipfius mcn–

tem illa eíl: cxpoíirio. Et licec prioribus ver bis

ca:li nomine non videacur Empyreum incellige–

illa

iux~a

alia ex eodem adduéb. exponenda

funt ,

ad inuiGbilis ca:li cen:nn co11Íeél:ura:-:i.

aduocanda.

47.

Diuns Hiernnymns

lfP.iit

14.

il-

Hicronl'rn.

lud'{t.13.

[Inca:lumconfcendam,íicait:Si

1CJ.1 4 .; , 1 ; .

adhnc in cedo poíims , quomodo dicit: Afren-

darn in cadnm? Sed quia legimus: Cdum

c~li

Domino (

Pfol.1

'Ir.

)

Cnm dfet in ca:lo,

Pfo!. 11¡ .

id eíl: in firmamento, in crelum, vbi folium Do-

6 •

mini eíl:, cupiebat afctrndere ; non humilitate ,

fed fuperbia.] Sic ille,

lib.

Commer.

riorum,

Cxlnm

c~li

íi.1pra firmamentum ca:lnm aliud, vbi Dei eíl:

Empyrcu~

folium, conreíl:atns, qund

no~

Empyreum dici-

qno

Lucifer

mus. A<lueum autem,ant chryíl:allinum intelle-

~bat

a[.

xilfe omnino ab eius

,ente alienum, qui licet

cen ere.

ca:lum aqneum aut ch 'yíl:allinum agnofo.it,

coníl:at

ex epiftola ad Oceanum :

ar fuperius aliud

ibídem

faternr. Verba illins {um. [ lnter ca:lrnn

cerram

, · 1m extruitnr firmamenmm, &

iuxra Hebr

1!~rmonis

etymologiam, ca:lum,

eíl:,

fomair ·' ex :iquis fortimr vocabulum,&

aqua: qua: fuper cados fum, in laude's Dei Ccpa-

rancur. Vnde

in Ezechielc f'rophera (cap.

1. Ezcch.1, v.

i. )

chryíl:allnrn foper Chernbim vidcrur

u .

exccnfum, id eíl:, compaél:a:

deníiores aqua:.]

Sic ille. Audiamus eciam illum fcribencem

Idem.

Pfa!mum

8. circa illud ex

'/I.

Laudate mm

Pfal.

i4!.

c.eli citlorum

vbi fic haber :

Plures ca:los dici-

4 •.

mus. Denique Apoíl:olus vfque ad tercium cre-

lum raptum fe effedicic. 2.Corinth.2.'/1.2.vide-

te igirnr quantus fulgor

cíl:,

ve ca?lum creli fit,&

crecera qua: fequunrur, dixit de vifibilibus. ] Sic

ibi, crelum ca:lí eundem e!Íe, qui Dino Paulo

tertius eíl: diél:ns,clariffime pronnntiam: in quo

expreífas íl:atuir Empyrei notas, Cummam in-

quam claritacem , nec t::unen vili.bilem , quas

m~lli alr~ri

.coníl:at

c?nu~nire.

Pro

eode~n

eíl:

D.Hilarins."

Drnus H1lanu5

enarratione

Pfal.

1 ;

Vb1 hrec

Pfal.

5 •

haber:

Fecicaucem crelos in inrelleétu: non ir-

5 •

racionabiles, negue infonncs,negue confufos

inordinatos.Sed ct\m regionem cognitionis fure,

qui infiniru¡¡ eíl:, collocaret, ca:lo fuperiore, at-'

que primo, eodemque in orbem collocato 'ter-

minum quemda111 vircucibus, qure primum ad

cognoCcendum

gignercncnr , incluGt. Neque

enim gignendre creationes virtutem inconfpica-

bilis Dei ferre potuiffenc: nili narurre cempera-

tioris obieél:u Cedem hanc moderara: ad infirmi-

t:tcem habicacionis incolerent. Aquis enim ele-

uafüs illam ipfam primi ca:li natnram tempera-

uit, qure fuperna Dei accenfa virtute nequa-

q uam ab inferioribus eífet patienda naturis.

Crelum vero inferius, non vniforme, fed mul-

tiplex tetendit, guod totum firmamentnm mm–

cnpans,valida ad Cuíl:entationem aquarum fope-

riorum, temperationc!mgue aeris noíl:d, firmi-

tate folidanir.JSic ille quam qui clarillime,Em-

pyremn ca:lum, id eíl:, fopremum, ac Beatorum

fedem, non folum pra:dicans , fod rationem no-

minis reddens, dum illud ira

eífe

igneum rradir,

vt aqnis eoufque elcuatis, illins ardorem con-

ditor cemperaric. Diuus Gregorius Nyífenus

li-

o.c¡r,egor.

bro

de mundi opificio tres exponens ca:los, in

cnus.

quorum rercium raptu$ Diuns Paulus, de

hpc

íic loqnirur: [ Arque ipfam eciam extremitatem

fcníibilis mundi, quod

confiniu~

ell: eius , q

u:i:

cogitarione percipitur crearurre,

finnamcn-

rnm,

ca:lum nominar.] Sic ille, iuxra quem

fopra excremicatem feníibilis mundi eíl: regio

alia, qua:

íir

~lorum

fedes,

ira fupra

fir–

mamencum. Nec dici crelum aqueum pocc::íl: ,

guia