17
~.X.
De
vo~e ~dono
Inrelteéttis;
orones farentur.
~- E~
hoc
ipfo
<iúocl
dudu;~
r_.
ra;i~;;
diximus, donum, inquam, intelleétus O:atum
F1ikdcdu–
_graria: confequi , force iníl:ruímr argumentum._
éla.
enim intelligere quaíi incus legere.)
In reJPonfio–
ne ad tertium,
[
Voluntas, inquit, nominar íim–
plicirer appetitiuum morum, abfque determina–
tione alicuius excellentia:::fed intelleétus nomine
quamdam excellentiam cognitionis penetrandi
ad intima. Et ideo fupernacurale donum magis
nominacur nomine incelleétus, quam nomine
voluntatis.J.Art.
3
.ad
1.
íic fcribir: [Hoc ipfum
pertinet ad digniratem doni,quod eíl: inrelleétus,
quod ii¡elligibilia a:rerna vel4'leceífar,ia coníi–
derac, non folum fecundum quod in
fe
funt, fed
etiam fecundum quod ft'lnt rcgul.r qua:dam hu–
manorum aél:uum:quia quanro virtus cognofci–
riua ad plura
[e
excendit , tanto nobil1or
dt ]
Ha:c Doétor Angelicus, ex quibus digniracem
doni huius licet a:íl:imemus,
&
q uam merito
a
fummo Vate
pro
Pfalmorú fuorum,ac pra:ferrim
tius,in quo fomus,inrelligentia requitirum.
Difquifitio Theologica
,
m
1
plicatum dom1m
lntr!.
e
exaéle ex-
u.s.
i
o
I.
E
Rit autem opera: non vile pretium;
fl
_, donum hoc expliccmus amplius ,
&
quomodo ab aliis fecernarur pro noflro modulo
difquiramus. D.Thomas id
de more exec.urus
r.
lllius di-
i . q.68.art.4.
Et
1.1.q.8.
cit:itaarr.G. incuius
fli~él:to
.ªb
corpore íic pra:mirtit:
l
D1íl:tnél:io doni intclle–
~liis
don as
étus ab ali is tribus donis, fcili cet pier:ire,
forri–
d~:~
cun-
tudine,
&
timare, manifefl:a
dt:
quia donum ir1-
relleétus pertinet ad vim cognofcitiu:im,illa ve–
ro
tria percinen¡ad vim appeririuam. Sed diffe–
rentia hnius doni inrelleétus ad alia tria, fcilicer
fapienriam, fcienriam,
&
coníilinm ,
llll<E
eriam
ad vim cognofciriuam percinenr , non eíl: adeo
manifdl:a.
1
His pra:miffis,
&
nonnullis interie–
él:is , íic concludit: [ Omnia ha::c quatuor dona
ordinantur ad fupernatuüilem cognirionem,qua:
in nobis per fidem fundarur. Fides autem eíl: ex
Rom.1o.
auditu. Rom. 1o.v.1
7.
Vnde oportet aliqua pro–
v.i
7.
poni homini ad credenc:lnm, non íicuc vifa, fed
íicur audira,qnibus per fidem aífenriar. Fide au–
tem primo quidem
&
principalicer
fe
haber ad
veritatem primam
>
fecundario ad qmed;im cir–
ca crearuras cdnfideranda : & vlrcrius
fe
exren–
dit etiam ad direétionem hum:morurn c perum,
fecundurn quoct per dileétionem operarur, vt ex
diéti~
pa.tet.] ( fcilitet
q.
t.
art.1.
&
6.
ad
r.
Et
q11.t.ft.4.
art. 1.
ad
3.
&
art.;.)
( Sic ergo circa
ca
qu:E
fidei proponunrnr crcdrnda , duo regui–
runrur ex parte noíl:ra. Primo quidem ve inrelle–
étu penetrentur, vel capiancur:
&
hoc perrinet
ad donum intelleétus. Secunqo :rurem oponer
vt de ei
hr.molrnbeac iudicium reétum, vr
a:íl:i–
met his effe inha:rendum,
&
ab eorum oppoíiris
recedendum. Hoc ergo
iudi:cium quanrum
ad res d1nina percinet ad donum fapienria: :
quantum vero ad applicarionem ad fmgularia
opera perrinec ad donum confilif.
-1
Sic ille
&
grauiter,
&
profunde. Sed cerre diffiólia alicui
Cuius do-
non immeriro videantur.
1 .
Quia dono inrelle–
{lrina diffi
él:us fola viderur tribuí apprehenfio rerum cre–
cilis.
dendarum , cum earum reéh1111 iudicium dono
Sapiencia: rribuamr.
~10d
quidern ab excellen–
tia doni huius videmr aliennm, qua: tanta eíl:,
N on raarií
quanram ex eodem. fanéto Doét•ire vidimus
n.
apprchcr-
pra:cedenre. Et qu1dem lumen 1mportat fopra
fiuum
illud.
lumen fidei , cum .[ir perfcétio íl:atum gracia:
- ~cd
iudica-
confequens,
&
folum in eo p
flir
reperiri, quod
rauum.
probar ipfe arr.5. Fides aurem iudicaciua eíl:,
vt
..Arnphithefltntm Mif'ericordi.t..
1:f
am. appreheníio credibilium ante fi:arum gra-
t1a: eíl:, íicut
&
earum iudicium , vrquis conue-
_
nienter eifdem videarur , aífentire. Porefl:
dici ex
~.
Ex
fiatti
eodem
arr.
5.
donum
inte,lleétu~
grada: íl:atni pro-
grat1a: . c11Í
prium eífe,
in quanrU.m
per illud [ intelleétus ho-
proprium.
minis eíl: bene mohilis
a
Spiritu fanéto , ita
Vt
reétam a:frimationem de fine: habear.
(luam
a:íl:imarionem non habec
m"
ille qni circa fi-
nem non errar , fed ei firmirer inhrerer canquam
optimo , quod eíl: folum habentis gratiam gra-_
tum facientem.] Srd neque hoc
vide~m
fatisfa-
cere ; qnia vr demus talem pc:rfeétionem
~n in~
telleéh1 dari' illa cerre plufquam apprehenfio'
eíl:, vt ex ipfu explicatione coníl:at : ira enim
fini vr oprimo inha:ret , ve iudicet horno noq
cífe ab eo vlbrenus recedendum. Ouamdi1.1
enim hoc non iudicat, non hahet
illi~1s
debi•
tam :eíl:imationem. Hoc autem ad dormm
fa-
picncia:: perrinere iam viclimus , iuxta Doetoris
,
fanéb difcurfum. Pra:rerea.
uia inha:rendo
Roboranu.
fi ni per a:íl:imationem intelleétus in
fua
cogni-
ti onc procedit, ideo ponirur d11num' ab aliis
di–
fiinétum, quo ea q ua: per fidem proponun-
rnr,
imelleilu pe
·e1rent11r, vel capiamur.
Tuné
íic. Ergo circa creaturas donum
liud inrdle-
us íl:aruendum eíl:
>
a
fc1enria
&
e ofrli0 dt-
íl:inéh1m. Hoc fic ofrendo. Nam circa crean¡,..
Vr2eror,
ras vr proponuncnr credibiles ,
&
inha:rendo
fi-
.:¡uia
fic
~O-
. 1
fd
.
ll
a
. .
ft
&
na
m11lt1-
nl
v
runo, ea
em inre e us
art1n~17,
.e
eas
plicucmut.
pene rare
&
caper
&
pra:rerea 1lhs rnxta Dei
volnnrarem per :iffeéhun inha::rere.Duo ergo do-
na d1íl:inéta c1rca hoc fl:atucnda,li: ut eriam cir..
ca Deum propter limilem racionem íl:acuuntur.•
N eque enirn dici poreíl: ad id fufficere donum
confilij, quia illud ponirur
qua
t11m
ad applica-
tionem ad
Ji:
gttlaria opera,
Pra::ter quam appli:-
cationem eíl: penerratio
&
capru~
creamra•
rum, ac pr:rrerea de illis reétum iudicium
~
(]UO
reíl:ii;net i11i' eífe per ordinatum affi:.éturtt
inha::rendum ,
&
ab oppolitis recedendu
; ob
quam r1ti onel'n donnm
Sapienti~
a
dnno inrel-
leéfus aífericur
effe
diuerfum. 3. Vr ex Doéto-
Tenia, c'i!
re Angelico vifum
dl:
num. pra:cedente , do-
rcguladonc'
num inrelleél:us diuina cnníiderat vt
func
regu-
bumanorií
la: humanorum alt.unm. Ell ergo non tantum
a'étuum.
appreheníiuum, fed etiam iudícaciuum.
lunar
verba alia ex corpore 1llius arriculi terci·1 de–
promplilfe, íic enim fcribir: Donum intelleéh1s
D.Thomas~
etiam ad qua:dam operabilia
[e
exrendit : non
quidem vt circa éa principalirer verfe.tur, fed in
q11anrum in ageuctis regulamur rarionibus a:ter–
nis,quibus confpiciendis
&
confulendis, fecun-
dnm Auguíl:inú
lil'.
1
1.
de
T
rinitate
e
7.
inha::ret
D'.Augufi,
fuperior ratio, q 11x dono imdleétus perficicur.]
Ha::c ibi,qnibus cófici .viderur inrenrú. C't'.m enim
per donú in telleétus perficia rurfuperior ratio ad
cófpicienda
&
cófulenda operahi\ia iuxrn racio-
nes .zternas,.fit inde iudir atiuum eífc, quia meris
apprehenfiorribus nequetlr einfmodi munia prre-
íl:ari-.
Ideo 'námque donum Sapienria: iudica-
tinum ponirur ,
vt
tt.ftimct
hü
ej[é
i ·
httrend11m,
&
ab
oppoftú
recedmdum
,
qnod etiam lucum
haber in loco
ra:fenti , ve videtur manifeíl:um.
4.
In
Chriíl:o Domino fuir donu:u inrelleéh1s,vr
Q9arra, ex
coníl:at ex Ifaix
1
1.inquo 1llam rann\m appre-
eo
•1uod
in
heníionem
&
capcum fupernarum verirarnm
Cbrifto
il–
non eíl: dignum pofuiife. Eíl: namque imperfe-
lud,
éeus
cognofcendi modus,& ira ab illo relegádns.
G
3
Signum