746346

N avigatione

tialiter ventus dici poreíl: , cnm etiam commovca–

tur,,íirquc fpirabilis

aer.

de acre lit qua:íl:io,

curn vi innac:i: gravicatis movcrnr ad replendum

locun),a vapore condenfato derelill:um, monis illc

· foit ab inrrmfeco , ex occafione camen alicujus

extrinCeci , nempe fubita: condenfationis. Qu:i:

cciam fubita condeníatio videtur

e(fe

imrinfeca

vapori

reducenti ad priílinum frigus. Cum

ved\ calefit aqua, fitque vapor, an i\la major ex–

renfio debeat dici ab intriníeco, am ab exrrinfeco,

quifque philofophetur fccundum íua principia.

Pleríque peripatedcorum dicunt eam effe ab in–

trinfcco. Licet enim calor ab cxrriníeco produca–

mr, volunt ramen ut majar cxrenlio ab'ipfamer

aqua: íub(bntia per calorem determinara emaner.

Alii dicunr ma¡orem hanc excenlionem

ípiri–

ribus igneis limul permixtis , aqua: molem au–

gentibus fieri, alii volunt fpirirns igneos agitare

' aquam ,

ejus partes diílraherc, ita

mifceatur

materia fubtilis,

ÍeCllndum hunc modum expli–

candi aqua: expaníio el\: ex\riníeca, imrinfeca ra–

men huic aggregato , quod vaporem vocamus.

Dmn vero vapor impellicaerem hic, motus refpe–

éh1 acris el\: pl\[e ab excrinfeco.

Dico

Secundum eam hypotheíin qua: vulc

aquam in vaporem mutari,eo quod illi admifcean–

tll[ fpiritus ignei,aut alii qui ejus molem aogeanr.

Et quia

func

in fpecie á:cre leviores , aggregatum

ex aqu:i:

ignis particulis

fic

in fpecie nonnihil

levius ai:'ce , ira partes aqu:c paniculis ignis in–

cquicant. In illa hypothcíi facile

expli~tur,

cur

poi\: pluvias generentur vemi. C um enim va–

por in aquam reducimr, fcparnntuc parces ignis,

fublidence aqua fol:i: rcmanem,

cum eornm

natura in agicacione confi(bc,incipium agitari va–

pores, li qui reíl:ant, allt etiam aetis parces ab in–

vicam diíl:rahere, arque ita íequimr majoc exten–

lio,

ex q"a confequencer fequitur in unam aur

alteram partem moms.

Sunt alii modi quibus vemos nonnulli gencra–

ri voluerunc, qui cum propoíitis coincidunt, aur

alicer cxplicenrur improbabiles fum. Volunc non–

nulli quod

íi

maximus acris traé\:us rareícac,alius

ai!r ipíi incumbens, illum ex fuo loco extrudar.

Ego quidem vix credideritn generari hoc modo

vemum ,co quod acr Íeníim admodum rareícar.

Secundo video quidemquod a\ius acr grnvior eum

furfum extrudet, non camen ita

lit

venrus genere–

tur in unam partem,videmus enim ea qu:i: in liqui–

dis vi gravicaris furfmn elevamur ,celta ut pluri–

mum afcendcre.

~ia

camen videtur non effe par

ratio de parte minima liquidi rariocis , in medio

denlioris politi,

de aliquo maximo rrall:u aeris

rarcfcemis ) eo quod acr gravior debeac aliunde

accmrere : ideo lumc etiam 1riodum admitto.

Multo mihi vidernr aptior modus cxpllcandi,li

nempe acr alicubi cedar, alius qui vicim1s eíl , &

qui ab aere ÍUperimpoíico premirnc accurrec,

locum cedcmis occupabit.Hoc ita explico.Suppo–

namt\$ folc reccdente

nobis ' totum acrem zona:

temperara: borealis immo

fdgida: fieri frigi–

diorem; quia cum calidior erat, ncceífario majo–

rem exigebat exceníionem ab acre zona: frigid:t,

connitemis in terram ,

laceraliter

fe11

oblique

hunc noíl:rmn, ita coníl:cingi non poterar, defi–

ciente vero calare minus huic compreliioni reíi–

ftit. Acttdir quod li in eo plurimi conrinebamur

"•potes, qui infrigidicati in aquam, aut nivcs de–

cidant ' foluíque relinquamr acr' neceífatio acr

na: torrid:c accurret, rdiqm1mqt1e aerero

ce-

acébbic, multo magis li ali:c caufo: vemum pro–

ducentes in zonacorrida

invcniantur.~1tt:

vidcmr

eífc

ratio, cur hyeme plerumqne ventl An!halcs

regnc11t, faliem in plerifque locis

zonre

temp ra–

ra: prrecipuc ad initium il\ius zon:i:.

l'or6!\: amem ocr rarcícerc duplici de canfa.Pri–

mo fi cal fiar. Secundo

minus prcmatur. Potefr

enim fieri

aliquando magis , ahquando

minus

a_b ocre ÍUperimpofico preruarnr, vel quia in par–

ubus íuperioribus rarefcic,

cum augcacur

CJUS

moles,& altins afcendac more liquidorum, íuper–

infundirur ad latera,

tune

aer inferior minus pre–

mirur.

Parirer duabus de cauíis addcnfari poteíl:, vel

quod frigcícac, vcl quodaliundc augcamr athmo–

fpha:ra

illi

incmnbens. Sicuc cnim aqua inferior

magis premitur,quo foerit majoc fuperincmnbcn–

tis aqu:i: altimdo, cujus

mani~

íl:um lignum prz–

Lenc falicmes qu:e altius a[cendunc : ha:c camen

jor prdiio diu perdurare non pote(\ ; quia

euam athmoíph:era, cum liquida íit, ctiam in or–

bem circa cencrum cerra: circumfonditur.

~are

li crcícat ejus altirndo alicubi·, ut cu¡n magna

copia vaporis educimr, vel dum rarefcit acr, tune

íupe1ficie ejus altioce

f,iéh ,

lcgibus libra–

mcmi flucre dcbct ad lacera.

H ujus variationis in prcliione acris habemus

ex~rnplurn

infigne , in experimento hydrargiri,

qm non in eadem fernpcr íl:arione perfeverat ;

fed in diyeríis temporibus, va{ia cíl:, ita

llt

intcr

11~;\x_imam

minimam ejus

;.ltimdinem ,

unius

c1rcner decim:i: quarra: <l1ffcrentia intercedac,

nempe duorum pollicum fcn digicorum. Obfer–

vav1t

a~cem

offius cum procella e mari oriiur,

deprirnt alritudinem hydrargiti, fecundum men–

~uram

futura: ptocella:,

Clllll

vero malacia redit,

1tern111 aícendit hydrargyrns.

conua vero

vemi fuerinc terreíl:res a[cendit.Cujus experimen–

ti vaci:c reddi poífunt rariones, íi c.men de hoc

effcll:u ben/: coníl:arer , eífentque"adhibira: mulr:z:

obíervaciones.

his concludere potes, Solem

vemorum caufarn immediaram non eífe, ncque

enim vim ullam haber qua acrem movear;media–

ta tamen

jure

ceníeri deber) quia

aerem rarefa–

cir,

halims quamplurimos educir. Si luna ali–

quid efficit in commovendis fpiricibus, pra:ílat

etiam aliquid in vemos , nam iidem fpicirus qui

mare comrnovent, ubi erupemm,etiam vemos cf-

ficiunc.

~iare

cauía: irnmediatiores funt prima exha–

lado rareícens,

vapoti ,

etbm li velis aeri

majorem tribuens racitatem;vapor itcm tam dum:

aé\;u educimr, quam dum condenfomr. Nix etiam

mulrum facic dum liqueícic, qui mulcam exhala:

tior.em

continet. H abes icem rationem cur venu

boreales

Auíl:ralcs íinr ca:tcris,& frequemiores

vehementiores, quia nempe mutaciones pra:ci•

pue, qu:c fümt tam in frigore quam in calare, ca:–

tera:que viciliirndincs , fiunt

ca~11 i~ ~uíl:ro,

qu3m

in borea,hoc eíl: funt affix:c lamudm1 terrn:; erg.o

venri potius hanc direll:ionem Cequu_mnr;ex.acc1-

dente camen ab ea rell:irndine non111h1I dev1anr.

Poteíl: recenferi incer caufas ventomm maris

commotio, folet enim mare commovcri anrequam

venrns ingrnat, nant:cque notare dicunrur cena\tl

qt1ali ebullirionem etiam fine ullo vemo , quod

nonnullis perfoaíit, vemos

mari erumpere,

h~c

mnltis audivi.

~10d

fi verum lir, credider•r:'

mulcos f:rpe intra aquas Ípirims agicari ,

fa:pc

erumpere, am cum vaporib1s, aut

Ca:pc

fin~

va·

ponbus.