A
mphitheatrum Miferico
di~.
om11ia.
Ephef.4.
v.
9.
&
ro.
Multa circa hunc
lo~
Sicimpleuic
tum
diéta
a
nobis alibi,modo circa illud,vt
im–
,omr.i~,c¡ui3
pleret crnnia
,
non inepta , vt arbitror, expoíitio
a:.(.
16
'
1
ºru
fuccurrit. Implera omni:i. non folum afcenfu
~~"~;:f:_
Domini, fed illins defrenfn ad cerrre profuhda,
,¡¡.
quia lic implecum mifericordia: a:dificiuin,tlum
ha:c dimenlio hac ratione videmr creteris re–
fpcndere, &
quid.emimplere menfuras, aur di–
meniioncs
rnjfericordi~,implere
dl:
cmnia,quia
omnia nobis mifericordiaeíl:, & omhia in illa
Qmnia
no
coníl::
i.nt,idco enim,vr vidimus
numero prtt,cedenti,
ris
rn
1lk
omnes diuicia: in illa tanquam in thefauro
fem~
l'C.
6
~
v.4.
per inexh:rníl:c¡pro quo eíl: illudetiam.
Pfal.61.
1r.
5
.{il¿!,oniam melior c.ftmifericordia t11aft1pervit1U,
fop,,
orones inqnam vitas, fuper omne quod
vimt ,
&
diikríis viuendi generibus commoda,
I~
0
difü
4elitiáfve conquirit;fuper vitas eornm, quorum
mclw i fu.
focietate,cbnuiétu, obfequio, amicicia, aut fub–
per
viras'.
ieétione~
vitam noíl:ram foíl:entamus. [ Quas vi–
D.
Aug.
tas(inqijt Diuus
A
ugufiinus) qnas
fibiho~nine_s
elegerum. Alius elegir Jibi
vitam negonaod1,
alius vitam ruíl:ic:mdi
j
álius
vitam.fa:nerandi,
alius vitam milirandi
l
a1ius illam, alius illam.
Diuerfa funr vitre, fed melior eíl: mifericordia
cua fuper viras noíl:ras. ' Hzc ille, <Jnibus benc
Card.Bdl.
addidir Cardin:ilis Bdlarminus.
L Vd
vitas
quannunlibet longas
&
fcdices In hoc mundo;
vel denique viras,tum noíl:ram, rum nobis con.
iunltornm,& charorum,vt parenrum, fratrumJ
filiorum .] Sic ille. Qui circa pdbra habu t glof–
fam,
qmim feqneretur,íic eniln apud. illam :
Su•
ptr
vittU
fcilicet hutnaruu ,etfi longtt,,& proJPer.xfint.
Glolfa.
•
~od
& apud Incognitm ."· uehirur. In
mife~
ticordiaergb omnia nobis Qna coniiíl:unt, gure
f~mnes
txcellit vitas , vt meritó ünpleta
omnia dici poffint, dum id iínpletum eíl: , quod
ad illius complementüm fpeétate videbacur.
In
quo quidem Apoíl:olns mire Jibi confonat,dulce
illud organutn Spirirus Sandi. Cum enim di–
menfic,nes ínifericordi<e loco citato ad Epheiios
pofuiifec,de
ill~ que
fe
:igere declaraifet, dicens:
Scire etiam fupercminentem fcientÍtt,
charitatem
Chrijli:addidir:
Vt
impleami~;i
in omnem plenitudi-
EpheC.
f .
·
nem Dei.
Ephef.
~.
"/!.
r
9.
E.rg.o in rhifericordia
v. 1
9.
.
:Dei
omnis efi illiús ·plenirudo.
Pro
quo etiatn
In qua Dei
facit quod in
Pfa'1no
r ; 5.
animadueríione pro-
omn1s
ple·
t'.
d
dº •
·
·
'll d · · ·
nicudo
run a
~g_num ~CCUHlt
?
cmuS
~
u
m~nun_i:
pf.
1
H·
v.t.
Conjitemmf Domino qi1omam boniu: quomam m
Vnde pr:i:
_ omnibus
eius
pcrfe–
étionibus
collaudan–
da.. .
v.i..
v.~.
v.4.
tR.ternum mifl'Yi.cordta eim.
Cuius reliqui
vevli.iseodem rtl0do terminantür ,
&
in illis quidem
modo diuínÍtatetn, modo excellens Dei domi–
nium , modo poténti:t ·illius adt'l)ir:tnda opera,
modo fapientiam ;
&
fic alias Dei perfell:iones
extollit Vates;& tameh non propter illas lauda–
tionem
a
fipelibus con::ttur eficert"' fed quia in
a:ternum mifericordia eius.Non itaque ait:Con–
firemini Deo Deorum,
quoniam diuinitas eius
fu–
per omnem fe D
tatis exiíl:imationeni atrollit,
ted
quoniam in tt,ternttm mifericordia eim.
Y,
.1.
Nec
Confiteimni Domino Dominontm
,
ir.
; .
Q
uoniam
fuper fublimiores domin:irione-s il.lius eminet
principatus;fed,
§l:!;oniam i-n tt,ternum mi{eYicordia
eim.
Nec,confitemini ei,qui
.facit
M "".'f'ttlia magna
folm,
"YI
.4.
~uoniam mirabiliu~ientiffimus,
& pr:ríhnn{fonus perpetratot: Íed :
~oniam
in
t1.tern11m miferico1'dia eiru.Qua
lioc,& in addu-
el:is, & in aliis, qrne cartninis
mfu celcbran–
tur? ldeofane vt appareat,quia miforicordia om–
~as
vide-
nes videtur Dei perfeétiorres conrinere, & vna
rur
conti-
illa
laudata,omnes pariter cdC'brari. Non nego,
ncre.
quod d.olte
a
lanfen!o diéhin
in
huius Pfalm1
argumento,in quo lic
fcri~t.
[Noua ratione hic
lanCc:n.
Pfalmus expolitus eíl: , vt cum in_Gngulis verli-
bus repetatur, Quoniarn in faculurn rnifericor-
dia eíus,atqne mifericordia Dei caufa afferatur
laudis Deo debira:, femper ramen Deo tribuatur
aliqua conditio ipíi propria, qua: excellenciam
namr::e,pbtentia-,vel prouidenciz demonlhet, vt
hnius etiam racione oíl:endatur laudandus Do–
minus.
]
Sic ille , bene obferuans Dei excellen-
tias
i~
fingulis
ve~Gb~
ªPP,ofitas , vr
De~s
pro-
prer 1llas laude
d1gn~
oíl:endarur:S
, acquod
N
fi
diximus,mifericor.diam fpecialius, & vehemei;i-
ifi~cill~n¡:
11
•
tius efferri, ve pr:z:1lla pcrfeétiones alía: non nifi
danéur.
adieétione
mifericord~,
vti laudis rationé pr<e-
cipua celebrentur. Q(od quidem agnofcit ci-
tatus interpres verbi
illi~:
Atque mifericordia
Dei caufa afferatur l1111du Deo debiu.
Et Diuus
quidem Hieronymus propcerea laudatiortem
mifer.icordi:e
dmonet incuicatant
j
quia Dei
opera effe
:f11r , quibus mundi
nec~Jlitatibus
ex miferic
'
·~
fubuenit: [ líl:e Pfalmns, ait,
D Hicron·.
Domini mi
cordias in diueríis
neceffi~atibus
humano generi pra:íl:itas pandit.] Quod
fubci1i~
Qi.1ia om–
ter, & profunde profequirnr, myhicum fenfum
ne_s
i:ro
~~·
oíl:endrns , & ita in fecundo verfu fic habetf
minu
vu~~
[e
fi
.
.
D D
'll.
•
d
..b
racc
c6rm–
on temm1
eo
eorum,
1
1,qm
cr~
en_t1 us
liranc!
in
fe
dedit potell:atem fihos Dei fieri.) Sic ille,in
D. Hieran.
cuius
e~ponendi
racione illud habemus pró cau-
fa
prrefmti, omnia Dei opera ad mifericordiam
tantjüam ad communem thefaurum· reuocari.
Ergo omnía in illa,
&
omnia illa. bloc erar f:¡.-
tis. Sed cene 1itterath fecuri, quod
&
:Maxi-
mus Doétor admonuit circa verfom
7.
negari
hequir, quin aliqu:e
ei cxcellentia: pandantur,
qua: feclufis hominum neceffitatibus in illo vi-
. deantur eminere ,
vt
Deitacis 'fublimitas, do–
minij cellimdo, poteíl:atis magnificentia, quas
dum proponit Vares, mifericordiam adneétic,
&
propter illam , & no.n alias, laudem conatur
a
piis mentibus exprompiiife. Quid ad ha:c
.?
11-
E_cli laude,
lud cerre, érfi alía
in
DeQ iint laude digna ob
digna
._fed
ll
··
fca·
ffi
·rc
·
qu~nufc·
exce ent1re·per e 1onem , "na_m e e m1 encor-
Jicordia:
d1am , qua: pra: omnibus rapiat affeétum , cu
7
non
pjtia–
ius non toleranda obliuio, etiam cum nobilif-
rur obli-
j
fiºmre Dei celebrantur perfeétiones.
lta
illa om- uioncm.
Qia , quia cum omnibus ad fuauiorem guílum ..
recinenda. Sic panis ita vocatns
a
verbo Gra:co_
q;y;
v,
quod eíl:
omne
,
vel quia pro
omni~us
ille
cibis eft fatis, vel quia cum ºIT\uibus deber
a~-
hiberi , vt deficiente pane , etíi alía abundent,
omnia videantur defecilfe. Ergo vt
1
ad defccn-
fom reuertamur Chrifii, per illum impleca om-
nia, quia
miferico~dia:
Jic
apparuit plenitudo,
dum illius profundiras comprobatur. Sic im-
pleti hp!11ines in omuem plenitudinem Dei,
quia confecuri mifericordiam, omnia funt pari-
cer Dei bona confecuci,
·
COROLLARIVM
Iuxta mores. Gratijftma 7>eo hominum
mifericordia
,
qu1t in fecreto
,
&
demíf!ione diuinam
imitatu'.
1I6.
pErgat humana induílria, & oílenfúm
íibi
miTcdcg¡t\i~
exemp1ar,íi
foblime
·
alias.